Το κράτος είναι το παν

Πόσο γέροι είναι...

Τάκης Μίχας 

Πίσω από τις μεγάλες διακηρύξεις του κ. Τσίπρα και τις ρηξικέλευθες εμφανίσεις του κ. Βαρουφάκη κρύβεται η συνέχιση του αρχέγονου δόγματος που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία από τα γεννοφάσκια της: Την αντίληψη ότι το κράτος είναι το παν και ότι ο ρόλος του επιχειρηματικού τομέα είναι απλά να αναλαμβάνει να φέρνει σε πέρας ό,τι υπηρεσίες δεν επιθυμεί να παρέχει το κράτος. Αυτή ακριβώς την αντίληψη, που έφερε την Ελλάδα στα σημερινά της προβλήματα, συνεχίζει και η σημερινή κυβέρνηση. Η μόνη διαφορά μεταξύ μιας κυβέρνησης Σαμαρά και μιας κυβέρνησης Τσίπρα είναι ότι η πρώτη δεν έκανε μεταρρυθμίσεις με ένοχη όμως συνείδηση, ενώ η δεύτερη δεν πρόκειται να κάνει μεταρρυθμίσεις με ήσυχη συνείδηση.
Να συμφωνήσουμε εξαρχής ότι οι στόχοι των 3%-4% πλεονασμάτων ήταν ανεδαφικοί. Να συμφωνήσουμε, επίσης, ότι το χρέος είναι δυσβάσταχτο και δύσκολα μπορεί να αντιμετωπισθεί με κάποιο «κούρεμα» σε βάθος χρόνου. Τέλος, να συμφωνήσουμε ότι η συνεχής επιτήρηση της τρόικας είναι ενοχλητική.

Όμως, όλα αυτά μπορεί να τα δεχθεί κάθε καλόπιστος άνθρωπος και θα τα αναγνώριζαν και οι πιστωτές μας. Αλλά είναι αδιανόητο να δεχθεί οποιοσδήποτε παρακολουθεί, έστω και επιφανειακά, τις αλλαγές που συντελούνται στην παγκόσμια σκηνή τα τελευταία χρόνια, τη δογματική επιμονή της σημερινής κυβέρνησης στην άρνηση οποιασδήποτε αλλαγής που θα
κάνει τη χώρα πιο ανταγωνιστική και πιο ελκυστική για ξένες επενδύσεις.

Δεν υπήρχε έτσι τίποτα στην ομιλία του πρωθυπουργού που να δείχνει ότι έχει έστω και την ελάχιστη επαφή με τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται καθημερινά στις επιχειρήσεις, στον δημόσιο τομέα, στις αγορές και τους χώρους εργασίας κ.λπ. Πρόκειται για αλλαγές που οπωσδήποτε απαιτούν νέα εργαλεία σκέψης και όχι την προσφυγή σε αποστεωμένα εννοιολογικά σχήματα της δεκαετίας του 50. Έννοιες, όπως upstarts, digital nomads, venture capital, reengineering, private provision of public goods, the share economy κ.λπ., όλες αυτές οι έννοιες που θα έδιναν μια φρεσκάδα, απουσίαζαν από την ομιλία του πρωθυπουργού.

Αλλά δεν είναι μόνον αυτές οι απουσίες που ήταν απογοητευτικές. Εξίσου απογοητευτική ήταν και η απουσία από την ομιλία του πρωθυπουργού μιας αριστερής λογικής που θα αναβάθμιζε τον ρόλο του πολίτη στην αξιολόγηση των δημόσιων υπηρεσιών. Θα περιμέναμε π.χ. από τον κ. Τσίπρα να προτείνει ότι οι ασθενείς θα αξιολογούν εφεξής τους γιατρούς και τα δημόσια νοσοκομεία, ότι οι καθηγητές θα κρίνονται με βάση τις αποδόσεις των μαθητών τους, ότι οι πολίτες θα αξιολογούν τις υπηρεσίες που τους προσφέρουν οι δημόσιοι υπάλληλοι κ.λπ. Τίποτα από όλα αυτά δεν ακούσαμε.

Αν υπάρχει κάτι το οποίο είναι λοιπόν το πλέον αποκαρδιωτικό με τη σημερινή κυβέρνηση δεν είναι τόσο η αναπόφευκτη σύγκρουση με τους πιστωτές και το ενδεχόμενο ενός Grexit. Το πιο αποκαρδιωτικό είναι το πόσο γηρασμένοι εννοιολογικά είναι ο πρωθυπουργός και ο υπουργός οικονομικών. Κάτι που θα γίνεται ολοένα και πιο εμφανές κάθε ημέρα που περνάει, καθώς θα επιβεβαιώνεται ότι η μη χρήση της γραβάτας, όσον αφορά την αμφίεση, δεν συνεπάγεται αυτόματα και τον ριζοσπαστισμό όσον αφορά τη σκέψη. Ίσως, μάλιστα, το αντίθετο να ισχύει.
protagon.gr