Οι «σημαίες» μας

Μάνος Λασκαράκης

Προσωπικά, η μόνη σχέση που είχα ποτέ με σημαίες, ήταν ένα παιχνίδι memory με κάρτες που έπαιζα μικρός. Από εκεί τις έμαθα.

Μια σημαία, πέρα απ’ το τι συμβολίζει για τον πολίτη ενός έθνους συναισθηματικά, για τους υπόλοιπους, εκτός συνόρων, δεν είναι παρά ο πιο λακωνικός τρόπος να τους περιγράψεις μια χώρα. Τυπώνεις μια χρωματιστή στάμπα μέσα στη μνήμη τους ανεξίτηλα. Καθόλου τυχαία λοιπόν η χρήση τους και στο γνωστό παιχνίδι.

Πριν από λίγες ημέρες ο τηλεοπτικός και διαδικτυακός κόσμος γέμισε με γαλλικές σημαίες. Πολλοί από εμάς τις αναρτήσαμε στα social media. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τραγουδούσαμε στα σπίτια μας τον γαλλικό εθνικό ύμνο; Ότι πίναμε νερό στο όνομα της αποικιοκρατίας, της Γαλλικής Δημοκρατίας, του Ολλάντ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτικών λιτότητας; Τρίχες κατσαρές. Σημαίνει απλά πως, δίχως λόγια, και πάνω απ’ όλα, δίχως αναλύσεις του ποδαριού και αμπελοφιλοσοφίες, αλλά με μια μόνο εικόνα, σκεφτόμαστε τον κάθε γάλλο πολίτη. Όχι ως πολιτικό ον. Αλλά ως ένα ον που έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερο και
άφοβο στους δρόμους του Παρισιού. Ως εδώ. Τόσο απλά.

Μα είναι για όλους απλά;

Το καλοκαίρι γάλλοι πολίτες διαδήλωναν στο Παρίσι υπέρ μας. «Οι λαοί της Ευρώπης είναι μαζί μας», είπαν τότε κάποιοι εδώ, «και όχι οι ηγέτες τους». Πέραν του γεγονότος ότι μια μερίδα διαδηλωτών ελάχιστα πρεσβεύει το λαό μιας χώρας εξηνταέξι εκατομμυρίων, η αυθόρμητη σκέψη μας ότι κάποιοι πολίτες άλλης χώρας δείχνουν αλληλεγγύη προς εμάς, είναι ορθή. Τι συμβαίνει όμως στην αντίστροφη περίπτωση; Όταν δηλαδή ένα δεινό χτυπά τη Γαλλία; Τότε ο αυθορμητισμός ορισμένων Ελλήνων ως δια μαγείας χάνεται. Πίσω από τη γαλλική σημαία δεν βρίσκεται πια ο καθημερινός Γάλλος, αλλά οι επεμβάσεις του γαλλικού στρατού στην πολύπαθη Συρία.

Τις ώρες που κάποιοι εξέφραζαν την οργή και τη θλίψη τους για ό,τι συνέβη στο Παρίσι, είδαμε έναν άλλο «αυθορμητισμό». Εκείνων που δυσανασχετούσαν, λέγοντας πως τα δεινά των Σύριων προκαλούν λιγότερη συγκίνηση στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Δεν θα σταθώ στο αν έχουν δίκιο ή άδικο, αλλά στο ότι το κάνανε αυτή τη μέρα. Μου θυμίζει κάτι αυτή η ιστορία. Μια δική μας ιστορία. Που οι εκδηλώσεις μνήμης των Γρηγορόπουλο και Φύσσα συγκεντρώνουν πάντα περισσότερο κόσμο και βλέμματα απ’ ό,τι οι εκδηλώσεις για τα θύματα της τρομοκρατίας. Είναι αλήθεια ότι κι εγώ θα ήθελα στις εκδηλώσεις κατά της τρομοκρατίας στη χώρα μου να μην μαζεύονταν μόνο δέκα παρέες, αλλά το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να τις ενισχύω με την παρουσία μου, κι όχι να διαμαρτύρομαι όταν άλλου είδους συγκεντρώσεις είναι πιο πολυπληθείς, και μάλιστα ανήμερα. Είναι σαν να χρησιμοποιώ μια τραγωδία ως εφαλτήριο για να προβάλω τη «δική» μου τραγωδία. Που δεν είναι στα αλήθεια δική μου αφού οι τραγωδίες δεν βιώνονται από τον καναπέ.

Το πασιφανές γεγονός ότι καμιά μέρα του χρόνου δεν μπορούμε όλοι μαζί να βιώσουμε θλίψη για ένα ιστορικό ή σημερινό γεγονός, δίχως να το κάνουμε αχταρμά με κάποιο άλλο, με κάνει να φοβάμαι ότι η πιο βαθιά μας ανάγκη δεν είναι να υπερασπιστούμε τη ζωή ολόγυρά μας, αλλά να νιώσουμε ότι ανήκουμε κάπου, να «διακομίσουμε» το χώρο μας με συγκινήσεις και Ιστορία και να τον θωρακίσουμε. Εν κατακλείδι, θέλουμε να υπερασπιστούμε τη ζωή μέσα μας.

Είναι σαν το παιχνίδι με τις κάρτες. Κανείς δεν τις θυμάται όλες. Βρίσκει μόνο μερικές, και τις κρατάει. Έτσι και στη ζωή, ο κάθε ένας πορεύεται με τις δικές τους. Κι όλες οι όμορφες θεωρίες περί ενότητας και ομοψυχίας –ιδεολογίες, θρησκευτικές, εθνικές και παγκόσμιες– δεν θα βρουν γόνιμο έδαφος, παρά μόνο αν καταφέρουμε κάποτε να λιγοστέψουμε τις κάθε λογής «σημαίες» από τη ζωή μας ή να τις πάρουμε λιγότερο στα σοβαρά.
o-klooun.com