δικαιωματα

Του GoAs*

Μια φορά κι έναν καιρό δούλεψα στο τηλεφωνικό κέντρο 131 του ΟΤΕ. Συνηθιζόταν τότε πολλοί φοιτητές να δουλεύουμε part – time εκεί. Μάλιστα, ως κριτήριο εισόδου στην εργασία αυτή είχαμε τους βαθμούς απολυτηρίου του λυκείου (ένα ανόητο κριτήριο το οποίο ελπίζω να αντικαταστάθηκε από κάποιο καλύτερο). Ο Κοινωφελής αυτός Οργανισμός (που μόλις είχε μερικώς ιδιωτικοποιηθεί και μείωνε το μισθολογικό του κόστος με αυτόν τον τρόπο) προσέφερε σε όλους τους εργαζόμενους φοιτητές μια αναλογικά καλή αμοιβή για την εργασία αυτή.

Οι μόνιμοι υπάλληλοι του ορόφου, όμως από συμπάθεια προς εμάς τους φοιτητές, αποφάσισαν να μας παραχωρήσουν και ένα ακόμη δώρο: μπορούσαμε να χρησιμοποιούμε ελεύθερα και δωρεάν το τηλέφωνο του διαδρόμου για να κάνουμε όσα αστικά και υπεραστικά τηλέφωνα θέλαμε. Αυτό ήταν μεγάλη εξυπηρέτηση, κυρίως για τους φοιτητές από άλλες πόλεις καθώς μπορούσαν να τηλεφωνούν δωρεάν στην πόλη καταγωγής τους και να ελαφραίνουν τα οικιακά έξοδα της φοιτητικής τους μετανάστευσης.

Όπως ήταν φυσικό, κάποιοι μιλούσαν περισσότερο από άλλους, άλλοι λιγότερο. Επίσης, γνωρίζαμε πως κάποιοι έκαναν κατάχρηση αυτού του προνομίου αλλά, ήταν τόσο μεγάλο το απόθεμα χρόνου που όσο και να μιλούσαν αυτοί, τελικά όλοι εξυπηρετούνταν λιγότερο ή περισσότερο.
Περνώντας ο καιρός η συνήθεια έκανε τους «καταχραστές» του χρόνου να θεωρούν πως δικαιωματικά μπορούν να μιλάνε περισσότερο από άλλους και, μάλιστα, είχαν και πειστικά (για τους ίδιους) επιχειρήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν της μορφής «αφού τόσον καιρό έτσι γίνεται». Αυτό άρχισε να μας ενοχλεί λίγο αλλά, όχι τόσο που να δημιουργηθεί πρόβλημα ή φασαρία. Προσαρμοστήκαμε.


Όμως, όπως συχνά γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, οι «καταχραστές» φαγώθηκαν μεταξύ τους. Κάποια μέρα κάποιος έπρεπε να τηλεφωνήσει, ο άλλος δεν το έκλεινε, παρεξηγήθηκαν και φτάσανε να βρίζονται με φωνές έξω από το τηλεφωνικό κέντρο όπου καμιά πενηνταριά άλλοι δουλεύαμε με το ένα αφτί στο headset και το άλλο στον τσακωμό.

Δημιουργήθηκε θέμα, ο προϊστάμενος βγήκε από το γραφείο κι αφού ακολούθησε ένα λογύδριο ξεχέσματος – κυρίως για τη φασαρία που έκαναν, εμποδίζοντας τους άλλους να δουλέψουν – ξαναμπήκε στο γραφείο του.

Πιστέψαμε πως το θέμα έληξε εκεί όμως, από την επόμενη ημέρα κιόλας, τα δωρεάν τηλεφωνήματα κόπηκαν. Το τηλέφωνο του διαδρόμου κλειδώθηκε και, ξαφνικά κι απροειδοποίητα, μείναμε χωρίς την πολυτέλεια που είχαμε μάθει τόσον καιρό να απολαμβάνουμε.

Μάλιστα κάποια από τα οικονομικά ασθενέστερα παιδιά από μακοση τα κινητά) κτλ.ρινές πόλεις και χωριά το πήραν πολύ βαριά γιατί, αυτό το μέτρο είχε και οικονομικό αντίκτυπο. Έπρεπε να ξαναρχίσουν ν’ αγοράζουν τηλεκάρτες (τότε, παλαιά, δεν είχαν τέτοια διάδ

Όταν πήγαμε στον προϊστάμενο κάποιοι ζητώντας του για εκείνα τα παιδιά να γίνει μια εξαίρεση εκείνος ήταν ανένδοτος. Κι όταν του είπαμε πως έτσι μας στερεί ένα δικαίωμα απάντησε κάτι πάρα πολύ χρήσιμο:

«Δεν ήταν δικαίωμα, όπως μου λέτε, ήταν προνόμιο!»

Αυτός ο διαχωρισμός δικαιωμάτων και προνομίων είναι πολύ χρήσιμος. Ήταν η πρώτη φορά που κατάλαβα πως δεν είναι τα πάντα δικαίωμα. Δε μας έμαθαν ποτέ στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο ή στην κοινωνία πως οι άνθρωποι (ατομικά ή συλλογικά) δεν διεκδικούν μόνο δικαιώματα αλλά, και προνόμια.

Έτσι πρέπει σιγά – σιγά να καταλαβαίνει η γενιά μας πως το προνόμιο της προστατευμένης εργασίας των λίγων καταστρατηγεί το δικαίωμα στην εργασία των πολλών, τα ώριμα ασφαλιστικά προνόμια κάποιων αφαιρούν δικαιώματα στη σύνταξη από κάποιους άλλους.

Η στρεβλή αντίληψη μας για την έννοια του δικαιώματος είναι οφθαλμοφανής όταν κάθε φορά που θέλουμε να υπερασπιστούμε την πάρτη μας καταπατάμε τα δικαιώματα των συνανθρώπων μας. Γι’ αυτό παίρνω το θάρρος να προτείνω σε όλους μας μια μικρή αλλαγή λεξιλογίου: να δούμε πως πολλές (τις περισσότερες) φορές η λέξη δικαίωμα καταχράται αντί λέξεων όπως συμφέρον ή προνόμιο.

Εμείς όμως, μπερδεμένοι από μικροί με αυτές τις λέξεις, βγαίνουμε στους δρόμους να υπερασπιστούμε το «δικαίωμα» των δημοσιογράφων να κοτσάρουν αγγελιόσημα, το «δικαίωμα» των δικηγόρων να μην καταβάλουν ΦΠΑ, το «δικαίωμα» των υπαλλήλων της ΔΕΗ να συνταξιοδοτούνται πλούσια με λεφτά του κράτους και των αυξημένων λογαριασμών μας, το δικαίωμα του κομματικά βολεμένου και υπερβολικά υπεράριθμου προσωπικού των οργανισμών «κοινής» ωφέλειας να έχει μια μόνιμη και σταθερή δουλειά και το «δικαίωμα» των δικαστών να εξαιρούν εαυτούς από τα μέτρα.


Φοβάμαι δε, πως τώρα σε αυτούς τους παράξενα διαυγείς καιρούς, θα την πατήσουμε όλοι μαζί όπως εκείνοι οι part-time τηλεφωνητές του 131 και θα μας κοπούν μαζί με τα προνόμια των λίγων και τα δικαιώματα των υπολοίπων.

Αντί, λοιπόν, να σπαταλούμε το χρόνο και τη ζωή μας υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα των ευνοημένων αυτού του άρρωστου μοντέλου που έφτιαξαν οι μπαμπάδες μας, ας κρατήσουμε δυνάμεις για να υπερασπιστούμε τα δικά μας πραγματικά δικαιώματα. Υπάρχουν κι αυτά.

Τώρα θυσιάζονται από κάποιους – που δήθεν ενδιαφέρονται – ως φτηνή εμπροσθοφυλακή των δικών τους συμφερόντων.

Δεν θα γίνουμε ο θυσιαζόμενος Ισαάκ της ευμάρειάς τους.


* Ο GoAs είναι blogger και μέλος της G700
g700.blogspot.com