απο ψηλα

Υπάρχουν δύο τραγούδια που έχουν μία παράξενη ομοιότητα μεταξύ τους. Το πρώτο δεν το ξέρει σχεδόν κανείς στον κόσμο, εκτός από τα 10 – 11 εκατομμύρια κατοίκους της Ελλάδας• «ν’ ανέβω σ’ ένα αεροπλάνο / να δω τον κόσμο από πάνω» κ.λπ. Το δεύτερο το ξέρουν σχεδόν όλοι στον κόσμο, ακόμα και κάποιοι εντός Ελλάδας• είναι το Space Oddity του David Bowie.


Νομίζω ότι γράφτηκαν περίπου την ίδια περίοδο, στα τέλη του ‘60. Αν δεν κάνω λάθος, ο Bowie έγραψε το δικό του τραγούδι λίγο μετά την προσσελήνωση. Κι ο Χατζής πρέπει να έγραψε το Αεροπλάνο του κάπου εκεί κοντά, ίσως τότε που ο Ωνάσης πούλησε την Ολυμπιακή στο Ελληνικό Κράτος.

Μόνο φαινομενικά, όμως, μοιάζουν μεταξύ τους τα τραγούδια. Εκ πρώτης όψεως, περιγράφουν και τα δύο μία αφ’ υψηλού θεώρηση της Γης (μεταφορικά και κυριολεκτικά), και διδάσκουν ή υπονοούν ορισμένες στάσεις. Το συμπέρασμα του Χατζή είναι αφελέστατα αισιόδοξο: όλα σου τα προβλήματα, αν τα δεις αποστασιοποιημένος, γίνονται αστεία («κι εσύ τα πήρες σοβαρά»)• όταν συνειδητοποιήσεις την κλίμακα των κοσμικών μεγεθών και τη γήινη ασημαντότητα μέσα στο μεγάλο σύμπαν τότε θα γελάσεις ανακουφισμένος και θα πάρεις την αγαπημένη σου για μια βόλτα στο φεγγάρι, τον τόπο της λύτρωσης από τη γήινη μιζέρια.


Παραείναι βουδιστικό για να είναι αληθινό.

Από παλιά υφίσταμαι την τρομοκρατία του Αεροπλάνου. Ούτε κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές μου είπαν: «Να, όπως λέει και το τραγούδι, μοιάζουν μυρμήγκια οι ανθρώποι. Ξέρεις πόσες φορές το σκέφτηκα; Πολύ δίκιο έχει». Την επόμενη φορά που θα ‘ρθει κάποιος να μου αποκαλύψει το κλειδί της ευτυχίας στην αποστασιοποίηση μέσα από τους στίχους του Αεροπλάνου, θα του απαντήσω: «Οπότε, λοιπόν, άμα θα ‘χεις κάποιο λογαριασμό να πληρώσεις ή κάποια επιταγή να καλύψεις και δεν υπάρχει ρευστό, βάλτα σ’ ένα συρτάρι και ξέχασέ τα. Κι άμα σου ζητήσει εξηγήσεις η τράπεζα, απάντησέ της πως όταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει ο κόσμος ζωγραφιά. Πες το κι όταν θα σε βάζουν φυλακή».

Ο ήρωας του Bowie, τουλάχιστον, σ’ άλλο συμπέρασμα καταλήγει όταν απογειώνεται στο σύμπαν: «Planet Earth is blue, and there’s nothing I can do». Και δεν ξαναγυρίζει πίσω.

Προσπαθούμε να ανακαλύψουμε την κατάλληλη νοητική στάση για να ξεφύγουμε από τα προβλήματα, αυτά όμως έχουν τέτοια δύναμη που καταρρίπτουν οποιοδήποτε αεροπλάνο σκαρφιστούμε.

απο τα "μικρα γαλαζια μυστικα" του v for valis