Αριστεία, το Λύκειο του Μπρονξ των Επιστημών, και ο κ. Μπαλτάς

Μίνα Κατραμάτου και Γεράσιμος Πετράτος

Είμαστε δύο από τα 50.000 μέλη της Εταιρίας Φυσικών Επιστημών των ΗΠΑ (American Physical Society). Ο σκοπός της είναι η προαγωγή των φυσικών επιστημών «προς όφελος της κοινωνίας και της ανθρωπότητας». Η Εταιρία έχει ανακηρύξει ορισμένα μέρη των ΗΠΑ σαν Ιστορικές Τοποθεσίες Φυσικής (όπως η Ουνέσκο ανακηρύττει Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς). Οι πιο διάσημες είναι το Εθνικό Εργαστήριο του Μπέρκλεϊ, ο Γραμμικός Επιταχυντής του Στάνφορντ (όπου εργαστήκαμε για το διδακτορικό μας), και το Εθνικό Εργαστήριο του Μπρουκχέιβεν. Πάνω από 15 βραβεία Νόμπελ Φυσικής έχουν απονεμηθεί για ανακαλύψεις που έχουν γίνει σε αυτά τα ιστορικά μέρη. Όσο παράξενο και αν φαίνεται, ανάμεσα στις Ιστορικές Τοποθεσίες Φυσικής αυτής της Εταιρίας είναι και ένα σχολείο στην πόλη της Νέας Υόρκης, Tο Λύκειο των Επιστημών του Μπρονξ (The Bronx High School of Science).

Το Μπρονξ είναι ένα από τα τρία δημόσια Λύκεια της πόλης της Νέας Υόρκης που ειδικεύονται σε θετικές επιστήμες και τεχνολογία. Έχει 3.000 μαθητές εκ των οποίων οι περισσότεροι προέρχονται από μειονότητες και ασθενή οικονομικά στρώματα του πληθυσμού της πόλης. Οι περισσότεροι καθηγητές του έχουν τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών, πολλοί διδακτορικό, ορισμένοι δε διδάσκουν και σε πανεπιστήμια. Το σχολείο έχει
χορωδία, μπάντα για ροκ κονσέρτα, μπάντα για τζαζ, και συμφωνική ορχήστρα, όλες αποτελούμενες φυσικά από μαθητές του. Οι ξένες γλώσσες που διδάσκονται εκεί περιλαμβάνουν Γαλλικά, Ισπανικά, Νέα Ελληνικά, Ιταλικά, Κινέζικα, Κορεάτικα και Γιαπωνέζικα. Όλοι οι απόφοιτοι του Μπρονξ συνεχίζουν τις σπουδές τους σε καλά πανεπιστήμια των ΗΠΑ, πολλοί στα κέντρα αριστείας της Ivy League (Χάρβαρντ, Πρίνστον κλπ).

Ανάμεσα στους αποφοίτους του Λυκείου, 8 έχουν τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ Επιστημών, 6 με το βραβείο Πούλιτζερ, 6 με το Εθνικό Μετάλλιο Επιστημών των ΗΠΑ, ενώ πάνω από 50 έχουν εκλεγεί στις Εθνικές Ακαδημίες Επιστημόνων και Μηχανικών. Τα άλλα δύο εξειδικευμένα («specialized») δημόσια Λύκεια της πόλης της Νέας Υόρκης είναι το Λύκειο του Στάιβεσαντ (Stuyvesant High School) και το Τεχνικό Λύκειο του Μπρούκλιν (Brooklyn Technical High School). Ανάμεσα στα επιτεύγματα των αποφοίτων τους είναι και 6 βραβεία Νόμπελ Επιστημών. Είσοδος σε αυτά τα Λύκεια, που διαφέρουν σημαντικά από τα παραδοσιακά δημόσια σχολεία στις ΗΠΑ (με τα γνωστά προβλήματα και ανεπάρκειες), είναι δυνατή μόνο μετά από επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις, όπου κάθε χρόνο διαγωνίζονται περίπου 30.000 μαθητές για 2.900 θέσεις. Σημειωτέον ότι και τα τρία απολαμβάνουν ουσιαστικής αυτονομίας από τον Δήμο και την Πολιτεία της Νέας Υόρκης. Είναι ομολογουμένως κέντρα αριστείας, το καμάρι των ΗΠΑ γιατί «προετοιμάζουν τους ηγέτες της επιστήμης και της τεχνολογίας της αυριανής εποχής». Τα συνολικά 14 βραβεία Νόμπελ τους είναι όσα όλα τα βραβεία Νόμπελ που έχουν απονεμηθεί σε Ιταλούς επιστήμονες!

Ας γυρίσουμε όμως τώρα πίσω στο Λύκειο του Μπρονξ. Γιατί η Εταιρία Φυσικών Επιστημών των ΗΠΑ το ανακήρυξε το 2010 ως ιστορικό τόπο Φυσικής (Historic Physics Site); Απλά, επειδή οι 7 από τους 8 Νομπελίστες του Μπρονξ ειναι Φυσικοί! Απίστευτο και όμως αληθινό. Ανάμεσα τους είναι ο Leon Cooper, o Sheldon Glashow και ο Steven Weinberg, από τους διασημότερους φυσικούς της εποχής μας. Δικαιολογημένα η Εταιρία το έχει ανακηρύξει σαν Μνημείο Φυσικής! Η σχετική αναμνηστική πλάκα γράφει «Σε αυτό το σχολείο γενιές μαθητών από κάθε κοινωνικό και πολιτισμικό υπόβαθρο απέκτησαν εμπειρίες που οδήγησαν σε μεγάλα κατορθώματα στις επιστήμες και την τεχνολογία».

Στην Ελλάδα, ένα Λύκειο σαν αυτό του Μπρονξ με τα 7 Νόμπελ Φυσικής θα χαρακτηριζόταν σαν Πρότυπο Δημόσιο Λύκειο με αξιόλογους καθηγητές, στο οποίο οι μαθητές μπαίνουν με εξετάσεις. Επίσης θα χαρακτηριζόταν και Πειραματικό μιας και συνεχώς δοκιμάζονται εκεί νέα προγράμματα σπουδών, νέες μέθοδοι διδασκαλίας, νέα εργαστηριακά μαθήματα, όπως και σύγχρονες εφαρμογές τεχνολογίας για διδακτικούς σκοπούς. Στην Ελλάδα, Το Λύκειο των Επιστημών θα ήταν ένα από τα σχολεία που θέλει να καταργήσει στην πράξη ο αξιότιμος κ. Υπουργός Παιδείας και συνάδελφος Δρ. Φυσικός Αριστείδης Μπαλτάς. Αναρωτιόμαστε, θα μπορούσε να εξηγήσει την κατάργηση τους στους συναδέλφους του Cooper, Glashow και Weinberg; Τον παρακαλoύμε ευγενικά να τους διαβουλευθεί. Θα του υπενθύμιζαν ότι οι άνθρωποι της επιστήμης, των γραμμάτων, της τέχνης και του πολιτισμού είναι γνωστοί παγκοσμίως σαν θιασώτες της αρχής του εξισωτισμού στον ανώτερο καλύτερο αριθμητή.


Η Μίνα Κατραμάτου (Ph.D.) και ο Γεράσιμος Πετράτος (Ph.D.) είναι καθηγητές στο Τμήμα Φυσικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Κεντ του Οχάιο στις ΗΠΑ
mhmadas.blogspot