Ο άγγελος στις λεπτομέρειες

Μόλις αποκτήσαμε κυβέρνηση με πρωθυπουργό ευρύτατης κοινωνικής αποδοχής, και με βασική εντολή να φέρει εις πέρας τα της δανειακής σύμβασης, όπως αυτή προκύπτει από τις αποφάσεις της 27/10. Ακούσαμε πολλά: «αναπόφευκτη» και «αναγκαίο κακό» από όσους ακόμη εισπράττουν μερίσματα από την ανέξοδη και αδιέξοδη αντιμνημονιακή επένδυση ενάμισι χρόνου, μέχρι την απολύτως ανεύθυνη καταγγελία του «αναγκαστικού περαιτέρω δανεισμού» της χώρας. Κανείς δεν έχει μιλήσει για τα οικονομικά μεγέθη της ίδιας της δανειακής σύμβασης. Ας δούμε εμείς τον άγγελο (αλλά και τον διάβολο) στις λεπτομέρειες.

Σε γενικές γραμμές, η απόφαση της 27/10 αφορά δύο παρεμβάσεις: (α) μια «στιγμιαία», που αποσκοπεί στη μείωση του ονομαστικού χρέους (το κούρεμα των ιδιωτών ομολογιούχων) και (β) μια «μακροχρόνια», με την παροχή δανείου συνολικού ύψους 168 δισ. ευρώ (38 δισ. το υπόλοιπο του αρχικού Μνημονίου και 130 δισ. νέου δανεισμού). Η τελευταία είναι το αντικείμενο της δανειακής σύμβασης.

Δεν είναι γνωστές οι ακριβείς λεπτομέρειες, πλην όμως από τις πρώτες μέρες η ΕΕ έκανε σαφές ότι θα ακολουθηθεί η φιλοσοφία της απόφασης της 21/7, έχουν δε φροντίσει να διαρρεύσουν σχετικοί αριθμοί. Γι' αυτούς που το ξεχνούν, να θυμίσω ότι η απόφαση της 21/7 προέβλεπε δανεισμό, μέρος του οποίου θα κάλυπτε νέα ελλείμματα (38,5 δισ.) και θα διευθετούσε όλες τις εκκρεμότητες του παρελθόντος (37,5 δισ.). Αντίστοιχη φιλοσοφία ακολουθεί η νέα δανειακή σύμβαση. Ας δούμε πώς προβλέπεται η κατανομή του δανεισμού των 168 δισ. ευρώ.

Ποσόν 30 δισ. προορίζεται για την κάλυψη των εγγυήσεων που θα συνοδεύουν τα νέα ελληνικά ομόλογα μετά το κούρεμα των δανειστών. Η παροχή εγγυήσεων ισοδυναμεί με επαναγορά χρέους, είτε αμέσως είτε σε βάθος χρόνου (ανάλογα με τη μορφή των εγγυήσεων ή του τρόπου «γλύκανσης» της ανταλλαγής ομολόγων). Παραμένει βεβαίως η υποχρέωση εξυπηρέτησης των τόκων του δανείου

Ποσόν 30 δισ. προορίζεται για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών. Πρόκειται για «προσωρινό» δάνειο δύο ή τριών ετών, δεδομένης της υποχρέωσης επανιδιωτικοποίησης των τραπεζών εντός διετίας. Ανάλογα με την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης, το Δημόσιο μπορεί να καταγράψει και υπεραξίες, όπως έγινε στις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόφαση της 27/10 προβλέπει μέρος των εσόδων από την επανιδιωτικοποίηση των τραπεζών να συμπληρώσει τον λογαριασμό αποκρατικοποιήσεων για τη μείωση του χρέους.

Ποσόν 14-15 δισ. προορίζεται για τη μετατροπή σε μακροπρόθεσμο του βραχυχρόνιου δανεισμού (έντοκα γραμμάτια 13 και 26 εβδομάδων). Πρόκειται για αντικατάσταση δανεισμού με καλύτερους όρους που δεν αυξάνει το συνολικό ελληνικό χρέος - ούτε προσωρινά. Δεδομένου ότι, από εξαμήνου τουλάχιστον, το σύνολο των βραχυπρόθεσμων δανείων έχει προσφερθεί από ελληνικές τράπεζες, ο διακανονισμός αυτός θα έχει θετικό αντίκτυπο είτε στην τραπεζική ρευστότητα και την κεφαλαιακή επάρκεια είτε στο ύψος των εγγυήσεων που έχουν παρασχεθεί στην ΕΚΤ.

Ποσόν 14-15 δισ. προορίζεται για την αύξηση των διαθεσίμων του ελληνικού Δημοσίου. Δεν πρόκειται για καθαρό δανεισμό. Το χαμηλό επιτόκιο των ευρωπαϊκών δανείων εξασφαλίζει και την εξυπηρέτηση του δανείου με στοιχειωδώς ορθολογική διαχείριση διαθεσίμων.

Ποσόν 7 δισ. προορίζεται για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου. Αφορά την παρακράτηση των επιστροφών ΦΠΑ, τους απλήρωτους προμηθευτές και εργολάβους - ό,τι με ευθύνη του κακοπληρωτή Δημοσίου έχει στραγγίσει και την τελευταία σταγόνα ρευστότητας από την αγορά. Ποσόν 8 δισ. προορίζεται για την τακτοποίηση όλων των παλαιών εκκρεμοτήτων του ευρύτερου Δημοσίου (κυρίως οφειλές ΟΤΑ και νοσοκομείων). Δηλαδή, εκτός του ότι το ελληνικό Δημόσιο «αποδίδεται με καθαρά λογιστικά βιβλία» στο τέλος του προγράμματος στήριξης, παρέχεται άμεση ένεση ρευστότητας στην αγορά (εκατοντάδες ή και χιλιάδες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις), ύψους αντίστοιχου του συνόλου του ΕΣΠΑ, η οποία μάλιστα διαχέεται σε ευρύτατους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Μέτρο εξόφθαλμα ανασχετικό της ύφεσης και πολύ πιο άμεσα αποτελεσματικό από οποιαδήποτε αναπτυξιακή βοήθεια (κι αυτή καλοδεχούμενη βέβαια).

Μένουν 60-65 δισ. ευρώ από το κολοσσιαίο δάνειο. Τα χρήματα αυτά προορίζονται για τις ανάγκες που θα προκύψουν από τη μη κάλυψη του 100% της εθελοντικής συμμετοχής στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων (αναχρηματοδότηση χρέους) και στην κάλυψη ελλειμμάτων μέχρι το τέλος του προγράμματος στήριξης (πρακτικώς, μόνο τόκοι).

Οπως βλέπουμε, κρύβονται πολλοί άγγελοι στις λεπτομέρειες. Η δανειακή σύμβαση, υπό όρους (μορφή εγγυήσεων, επιτυχία του προγράμματος επανακεφαλαιοποίησης - επανιδιωτικοποίησης τραπεζών, έκταση συμμετοχής στο PSI) μπορεί να καταλήξει σε ισόποση μείωση του τέρατος του ελληνικού χρέους επιπλέον της μείωσης από το άμεσο κούρεμα των δανειστών - σε βάθος χρόνου βέβαια. Ο κρυμμένος διάβολος όμως απαιτεί μηδενισμό των πρωτογενών ελλειμμάτων και δημιουργία πλεονασμάτων. Είναι στο χέρι των ελληνικών κυβερνήσεων της επόμενης τριετίας να βγει η Ελλάδα από την κρίση με θετικές προοπτικές.

Τα παραπάνω υποδεικνύουν ότι το έργο της κυβέρνησης Παπαδήμου κάθε άλλο παρά διεκπεραιωτικό είναι, όπως βολικά διατείνονται οι πολιτικές δυνάμεις. Ο κ. Παπαδήμος έχει δυνατότητα και κύρος να φέρει το έργο εις πέρας. Χρειάζεται η υπόλοιπη κυβέρνηση να τον αφήσει να κάνει τη δουλειά του. Και να τον στηρίξουν τα κόμματα που δεν επενδύουν στη χρεοκοπία.

Του Γιώργου Προκοπάκη