Τα ιερά τρακτέρατα του κάμπου

ΘΑΝΟΣ ΤΖΗΜΕΡΟΣ/athensvoice.gr

Του Μπούτα τα μούσια άσπρισαν, λες, ξαναβλέποντάς τον στο μπλόκο της Νίκαιας. Γέρασε! Από το 1994, την εποχή της πρώτης κατάληψης, είναι πια ένα οικείο πρόσωπο σε κάθε ελληνική οικογένεια. Σαν τα ιερά τέρατα της οθόνης που τα παρακολουθείς χρόνια τώρα και διαπιστώνεις με κάποια δόση χαιρεκακίας: γέρασε κι αυτή, τι να σου κάνουν τα λίφτινγκ... Όμως ο Μπούτας δεν έκανε λίφτινγκ. Ούτε καν στα αιτήματα. Επιδοτήσεις ζητούσε το 1994, επιδοτήσεις ζητάει και τώρα. Τις πασπαλίζει με μερικές κορώνες για κοινωνική δικαιοσύνη, έχει δίπλα του κι εκείνο το ζωντανό απολίθωμα του πελατειακού συστήματος, τον Σταματόπουλο του ΜΕΤΡΟ, και απειλεί ξανά να κόψει την Ελλάδα σε φέτες.

Βέβαια, φέτος, από τη διανομή του έργου, οι παρατηρητικοί επεσήμαναν μια ηχηρή απουσία: από το πλάι του Μπούτα λείπει ο άλλος στρατηγός του κάμπου, ο Θανάσης Κοκκινούλης της Νέας Δημοκρατίας. Αναμενόμενο! Πού να προφτάσει να οδηγήσει τρακτέρ από τις καταδίκες και τις μηνύσεις που πέφτουν βροχή... Και πού είσαι ακόμα! Όταν βγει στη φόρα το σκάνδαλο του εμπορικού κέντρου θα γελάσει κάθε πικραμένος. Για όσους δεν το ξέρουν: δανειζόταν ως πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) Λαρίσης - Τυρνάβου - Αγιάς και αντί να προωθήσει τα αγροτικά προϊόντα, έκανε… real estate: όλα τα κιλά και όλα τα λεφτά πήγαν στο Gaea lifestyle center (!) ένα φαραωνικό εμπορικό κέντρο που τώρα ρημάζει, με αποτέλεσμα να βουλιάξει η ΕΑΣ με χρέη δεκάδων εκατομμυρίων. Τι έκανε ο Μπούτας όσον καιρό ο γαλάζιος συναγωνιστής στις καταλήψεις διασπάθιζε τα χρήματα των αγροτών, της Αγροτικής Τράπεζας και των φορολογουμένων; Φυσικά τίποτε – να στεναχωρήσει το συνεταιράκι; Τι έκανε η κυβέρνηση; Φυσικά τίποτε – ο Κοκκινούλης ήταν ο εκλεκτός του Σαμαρά. Ευτυχώς κάποια πράγματα, πολύ λίγα ακόμη σε σχέση με το μέγεθος του σκανδάλου, έκανε η Δικαιοσύνη. Πάρτε μια γεύση για τα έργα και τις ημέρες, όσων καθήλωναν την Ελλάδα για τα "δίκαια αιτήματα του αγρότη":
Είδηση πρώτη: Ποινή φυλάκισης έξι ετών επέβαλε το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Λάρισας στο επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Λάρισας για οφειλές ύψους

900 χιλιάδων ευρώ των συνεταιρισμών προς το ΙΚΑ. Ανάμεσα τους είναι και ο γνωστός αγροτοσυνδικαλιστής Θανάσης Κοκκινούλης. Η υπόθεση αφορά οφειλές για τα έτη 2008 και 2009, που ήταν εκείνος πρόεδρος.

Είδηση δεύτερη: “Ο ένας μετά τον άλλο οδηγούνται στη Δικαιοσύνη για χρέη της ΕΑΣ Λάρισας προς το Δημόσιο τα “πρωτοπαλίκαρα” του Θανάση Κοκκινούλη. Μετά τη σύλληψη του προέδρου της ΕΑΣ, Χρήστου Σιδερόπουλου, συνελήφθη ο πρώην πρόεδρος της Ενωσης - από τον Σεπτέμβριο του 2010 έως τον Φεβρουάριο του 2011 - Σπύρος Τσικρίκας, που διαδέχθηκε τον Κοκκινούλη, για οφειλές της ΕΑΣ προς το Δημόσιο ύψους 335.755 ευρώ.”

Αναγνώστες της ATHENS VOICE, έχετε τον νου σας, γιατί οι πιο σημαντικές ειδήσεις για την υπόθεση έπονται.

Ωστόσο για τον Μπούτα υπάρχουν κι άλλα ερωτήματα: μια μεθοδολογία “αγώνα” που ζητάει λύση στα προβλήματα των αγροτών εδώ και είκοσι χρόνια με τον ίδιο κι απαράλλαχτο τρόπο, είναι πετυχημένη ή αποτυχημένη; Η απάντηση εξαρτάται από την οπτική γωνία. Αν σκοπός του μπλόκου είναι μια ακόμα “αρπαχτή” από τις επιδοτήσεις της Ε.Ε. ή τα χρήματα των φορολογουμένων, μάλλον οι Μπούτες αυτού του κόσμου πετυχαίνουν τον σκοπό τους. Αν το ζητούμενο είναι ο εκσυγχρονισμός της γεωργίας που θα λύσει μόνιμα τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας της αργοτικής οικονομίας, η απάντηση είναι: ΠΑΤΑΓΩΔΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑ.

Κι αυτό, γιατί ούτε οι αγρότες του ΚΚΕ που εκπροσωπεί ο Μπούτας, ούτε η κρατική γραφειοκρατία ενδιαφέρεται για διαρθρωτικές αλλαγές. Όμως, χωρίς αυτές, τίποτε δεν μπορεί να εκσυγχρονισθεί. Κι επειδή για να κατανοήσεις κάτι πρέπει να το μετρήσεις, ας αποπειραθούμε μια προσέγγιση των προβλημάτων της ελληνικής γεωργίας με αριθμούς. (Τα στοιχεία, όλα από επίσημες πηγές, συγκεντρώθηκαν από την ομάδα Αγροτικής Ανάπτυξης της “Δημιουργίας”)

ΑΠΟ ΠΡΓΚΗΠΕΣ, ΒΑΤΡΑΧΟΙ!

Τα τελευταία τριάντα χρόνια το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων (εξαγωγές μείον εισαγωγές, σε τρέχουσες τιμές, μετατρεπόμενες σε Ευρώ) από πλεονασματικό μετατράπηκε σε εφιάλτη. 38.367.000 € πλεόνασμα είχαμε το 1981. Δείτε τη συνέχεια: Το 1991 έχουμε έλλειμμα 311.102.000 €. Το 2001 τριπλασιάζεται: 1.003.460.000 €, με αποκορύφωμα το έτος 2008 που φτάνει στο ύψος ρεκόρ των 3.043.506.477 €! Τρία δις για να εισάγουμε μαρούλια Μαρόκου και ντομάτες Βελγίου. Οι επιδοτήσεις, αντί να οδηγήσουν σε σταδική αλλαγή των ασύμφορων καλλιεργειών, οδήγησαν στην διόγκωσή τους. Όμως η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι χώρα καλλιέργειας βαμβακιού. Τελεία και παύλα. Δεν υπάρχει περίπτωση να ανταγωνιστεί την Αίγυπτο. Δεν έχει έναν... Νείλο για να ποτίζει και η εμμονή στο επιδοτούμενο βαμβάκι εξάντλησε τον υδροφόρο ορίζοντα με δραματικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Είναι όμως μια “τεμπέλικη” καλλιέργεια! (Μεταξύ μας, αγαπητοί ξεσηκωμένοι του κάμπου, κι εγώ από χωριό είμαι…)

ΜΙΚΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΚΛΗΡΟΣ

Με μέσο μέγεθος εκμετάλλευσης τα 48 στρέμματα (το χαμηλότερο στην ΕΕ), ο πολυτεμαχισμένος γεωργικός κλήρος στην Ελλάδα αυξάνει το κόστος παραγωγής. Στην Αυστρία, η αντίστοιχη μέση εκμετάλλευση είναι 190 στρέμματα, στη Γαλλία, 520 και στη Δανία, 590. Στην αμπελοπαραγωγό Κορινθία ο μέσος εξαγωγικός αμπελώνας είναι κάτω από 30 στρέμματα. Ο μεγαλύτερος δεν φτάνει τα 200. Οι ανταγωνιστές της Κορινθίας, στην Ισπανία, έχουν πάνω από 1.000 στρέμματα ο καθένας. Το ίδιο και στην Καλιφόρνια, στη Νότιο Αφρική, στη Χιλή, στην Αίγυπτο. Το 60% της αγροτικής γης στην Ελλάδα ανήκει σε ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με την παραγωγή, με αποτέλεσμα οι αγρότες να είναι υποχρεωμένοι να νοικιάζουν κτήματα, γεγονός που ανεβάζει το κόστος παραγωγής. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η αγροτική γη προστατεύεται ως μέσο παραγωγής και δεν μπορεί να μεταβιβαστεί παρά μόνο σε αγρότες (Δανία). Στη Γερμανία, αν θες να αγοράσεις αγροτική γη χωρίς να είσαι αγρότης, σε τσακίζουν στον φόρο.

ΜΗΤΡΩΟ ΑΝΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ

Σύμφωνα με τον κανονισμό 1593/2000 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τη θέσπιση ενός Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ), τα Κράτη-Μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν ένα Σύστημα Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων το οποίο έπρεπε να είναι λειτουργικό από 1/1/2005, για να ξέρουν ποια είναι η αγροτική γη, ποιος παίρνει χρήματα, πόσα και γιατί. Η διαδικασία του ΟΣΔΕ προϋπέθετε διάφορα μητρώα (αγροτών, ελαιοκομικό, δενδρώνων, αμπελουργικό, κ.λπ.). Το μητρώο αγροτών ολοκληρώθηκε το 2004, αλλά ήδη είναι ξεπερασμένο. Τα άλλα δεν έγιναν ποτέ!

Λεπτομέρειες με σημασία: Το 2005 το σύστημα ΟΣΔΕ ανατέθηκε στην ΠΑΣΕΓΕΣ και στους συνεταιρισμούς (ΕΑΣ) μέλη της. Το έργο αυτό έδωσε πολλά χρήματα στις συνεταιριστικές οργανώσεις, καθώς επιβλήθηκε «χαράτσι» από 100 έως 350 ευρώ ανά αίτηση ένταξης στην ενιαία ενίσχυση. Με το ποσόν αυτό που έφτανε τα 80 εκατ. ευρώ το χρόνο, επιβίωσαν όλες σχεδόν οι Ενώσεις και η ΠΑΣΕΓΕΣ, καθώς δεν ασκούσαν άλλη δραστηριότητα! Το απίστευτο είναι ότι οι ΕΑΣ παίρνουν χρήματα από τους αγρότες που είναι μέλη τους, για να συντάξουν μια αίτηση - διαδικασία που θα έπρεπε να είναι υποχρέωση εξυπηρέτησης των ΕΑΣ στα μέλη τους. Ο τότε υπουργός της κυβέρνησης Καραμανλή, Αλέξ. Κοντός που προερχόταν από το συνεταιριστικό κίνημα, «διόρθωσε» την αδικία με μια μεγαλύτερη: το συνολικό «χαράτσι» της αίτησης - γύρω στα 50 εκατ. ευρώ - θα το πλήρωνε το κράτος δηλαδή ο φορολογούμενος, που δεν έχει καμία σχέση με την αγροτική παραγωγή!

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ

Στην Ελλάδα ο αγροτικός συνεταιρισμός απέχει έτη φωτός από αυτό που θα έπρεπε να είναι, δηλαδή μια συλλογική, αγροτική επιχείρηση που προστατεύει τα μέλη της, τυποποιεί προϊόντα, κάνει επαφές με τις αγορές, ψάχνει νέες ευκαιρίες και έχει δυναμική παρέμβαση στην αγορά. Είναι κομματικά μαγαζιά προσλήψεων και «ρεμούλας». Η διαφθορά στις ΕΑΣ είναι γνωστή στις τοπικές κοινωνίες με κάθε λεπτομέρεια. Καταχρεωμένοι και αναποτελεσματικοί, οι συνεταιρισμοί διαιωνίζουν την κρατικοδίαιτη λογική. Σε αντιδιαστολή, η Friesland, η εταιρεία που παράγει το γάλα ΝΟΥΝΟΥ, είναι μια μεγάλη συνεταιριστική επιχείρηση.

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ

Πόσοι είναι οι αγρότες στην Ελλάδα; Κανένας δεν ξέρει! Με βάση την τελευταία απογραφή γεωργικών εκμεταλλεύσεων, εμφανίζονται 813.000. Στην πραγματικότητα, οι ενεργοί αγρότες δεν είναι πάνω από 300.000. Οι υπόλοιποι είναι άνθρωποι της πόλης που βγάζουν κάτι από τα κτήματα του παππού, ή επιτήδειοι με ένα στρέμμα στην Κάτω Παναγιά που δεν ξέρουν ούτε καν πού πέφτει, και δήλωσαν αγρότες για να “τσιμπάν” επιδοτήσεις και καμμιά συνταξούλα του ΟΓΑ. Οι κυβερνήσεις αρνούνται να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση λόγω πολιτικού κόστους. Σημαντικό πρόβλημα για την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα είναι και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των απασχολουμένων: ποσοστό 14,3% δεν έχει απολυτήριο δημοτικού, 69,5% είναι οι απόφοιτοι δημοτικού, 15% είναι οι απόφοιτοι γυμνασίου ή λυκείου και μόλις το 1,2% είναι απόφοιτοι ΑΕΙ ή ΤΕΙ!

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ

Η χώρα μας υστέρησε σημαντικά και στη δημιουργία ελληνικών φυλών ή υβριδίων ζώων και φυτών προσαρμοσμένων στις ελληνικές κλιματικές συνθήκες για την παραγωγή ποιοτικών τοπικών προϊόντων, με στόχο την υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας στην αγροτική οικονομία.

Χαρακτηριστική του πόσο μικρή σημασία δίνουν οι «χαρτογιακάδες» των Υπουργείων στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της γεωργικής μας παραγωγής είναι η πρόσφατη κυβερνητική απόφαση για διάλυση της ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ, στην οποία διατηρείται το DNA της ελληνικής φύσης. Η Τράπεζα εδώ και 30 χρόνια συγκέντρωσε και διατηρεί 14.500 πολύτιμους σπόρους άγριων και καλλιεργούμενων συγγενών φυτών. Οι τοπικές ποικιλίες των καλλιεργούμενων ειδών είναι το «καλό χαρτί» για τη δημιουργία αναγνωρίσιμων προϊόντων με υψηλή εμπορική αξία. Την ίδια στιγμή η παγκόσμια κοινότητα δημιουργεί την παγκόσμια τράπεζα σπόρων, ένα ασφαλές θησαυροφυλάκιο σπόρων που βρίσκεται στο νησί Spitsbergen του νορβηγικού αρχιπελάγους Svalbard και είναι σε απόσταση 1.120 χιλιομέτρων από το Βόρειο Πόλο, με σκοπό να συμβάλλει στη συντήρηση της βιοποικιλότητας του πλανήτη και να συγκεντρωθούν εκεί σπόροι από κάθε γνωστό είδος φυτού της γης.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ... ΓΡΑΦΕΙΟΥ

Ένα ακόμη ολέθριο λάθος ήταν η μετατροπή των «μάχιμων» γεωπόνων του Υπουργείου Γεωργίας σε «γραφιάδες» και διοικητικούς διεκπεραιωτές των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Επικύρωση αυτού του παραλογισμού υπήρξε η υποχρεωτική μετάταξη των γεωπόνων που υπηρετούσαν στους 52 νομούς της χώρας από το Υπουργείο Γεωργίας στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις! Με αυτή την πράξη το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο έχασε την επαφή του με τον αγροτικό χώρο της περιφέρειας και δημιουργήθηκε το παράδοξο φαινόμενο οι γεωπόνοι των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων να εργάζονται για εργασίες που τους ανατίθονταν από το Υπουργείο Γεωργίας (νυν ΥΠΑΑΤ), έχοντας όμως ως πολιτικό προϊστάμενο τον αιρετό Νομάρχη, και ως κριτήριο «απόδοσης» τις εξυπηρετήσεις στην διοχέτευση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων.

Τελικά, δεν έχουν δίκαια αιτήματα οι αγρότες; Βεβαίως και έχουν! Όμως, δυστυχώς, η ανταγωνιστικότητα δεν προκύπτει με υπουργική απόφαση, ούτε, μόνο, με την (δίκαια, ως πανελλήνιο αίτημα) μείωση του φόρου στο πετρέλαιο. Πολύ περισσότερο, δεν προκύπτει με αποκλεισμούς δρόμων. Χρειάζεται πολλά και τα χρειάζεται τώρα! Οι προτάσεις για μια σύγχρονη γεωργία, που θα δικαιώνει τους σοβαρούς, εργατικούς αγρότες, σε επόμενο άρθρο.