Η διαχρονική σεισάχθεια

Του Γιώργου Καισάριου/capital.gr

Όταν κάποιος πάει στην τράπεζα και κάνει αίτηση για μια πιστωτική κάρτα με πιστωτικό όριο 6.000 ευρώ και δεν πληρώσει την οφειλή του (είτε επίτηδες είτε διότι δεν μπορεί), την ευθύνη την έχει η τράπεζα και λιγότερο αυτός που του χορηγήθηκε η πίστωση. Αν η τράπεζα δεν έχει τους μηχανισμούς να ζυγίσει σωστά το ρίσκο για να αποφύγει τη χασούρα, τότε καλύτερα να μην είχε δώσει αυτή την πίστωση.
Για πόσο καιρό όμως αυτός που δεν πλήρωσε αυτή την οφειλή θα τιμωρείται από την αγορά και την πολιτεία, μέχρι τη στιγμή που θα μπορεί ξανά να κάνει αίτηση για να πάρει ξανά πίστωση; Η απάντηση είναι ότι θα πρέπει να υπάρχουν χρονικά περιθώρια και όχι δια παντός.
Εξηγούμεθα...
Στις ΗΠΑ με βάση το Fair Credit Reporting Act (του 1970), οι πληροφορίες που είναι δυνατόν να υπάρχουν στην πιστωτική ιστορία ιδιωτών έχουν περίπου ως εξής: 
* Πληροφορίες σχετικά με ποινικές καταδικαστικές αποφάσεις δεν έχουν χρονική λήξη
* Πληροφορίες σχετικά με πτωχευτικές αποφάσεις δικαστηρίων έως 10 χρόνια
* Πληροφορίες σχετικά με καταδικαστικές αποφάσεις διαταγής πληρωμών έως 7 χρόνια 
* Πληροφορίες σχετικά με μη πληρωμή δανείων (πάσης φύσεως) έως 7 χρόνια
* Πληροφορίες σχετικά με δάνεια άνω των $150.000 χωρίς λήξη.

Για να καταλάβετε τι σημαίνει αυτό, σημαίνει το εξής. Αν κάποιος πάρει ένα δάνειο (τραπεζικό, πιστωτική κάρτα κτλ) και δεν το πληρώσει, η πληροφορία σχετικά με αυτή την μη πληρωμή μπορεί να
κρατηθεί στο αρχείο της πιστωτικής του ιστορίας (Τειρεσία) έως 7 χρονιά. Έπειτα από αυτό το διάστημα, η πληροφορία αυτή υποχρεωτικά θα πρέπει να διαγραφεί.
Αν έπειτα από 7,5 χρόνια αυτό το φυσικό πρόσωπο αποφασίσει να πάει στην τράπεζα να πάρει ένα δάνειο και πληροί τις προϋποθέσεις (έχει δουλειά δηλαδή και το ανάλογο εισόδημα για να αποπληρώσει αυτό το δάνειο), τότε η τράπεζα θα του δώσει ξανά δάνειο, διότι δεν γνωρίζει (η τράπεζα) ότι παλιότερα ήταν κάποιος που δεν είχε πληρώσει κάποια οφειλή, διότι δεν υπάρχουν αρχεία του γεγονότος αυτού, ακόμα και αν είναι ήταν η ίδια η τράπεζα που έφαγε το ζημιά.

Όπως καταλάβετε, μιλάμε για ένα διαχρονικό σύστημα σεισάχθειας. Με λίγα λόγια, χρέη που δεν μπορούν να πληρωθούν, συνεχώς διαγράφονται και συχωριούνται και έτσι η κοινωνία και η αγορά μπορούν και συνεχίζουν, χωρίς μονίμως να μας απασχολεί τι έχει γίνει στο παρελθόν. Στον Καναδά υπάρχει παρόμοιο καθεστώς, αλλά το χρονικό περιθώριο είναι 6 χρόνια και όχι 7-10 όπως στις ΗΠΑ.
Στο ερώτημα αν ορισμένοι θα κοιτάξουν να εκμεταλλευτούν το σύστημα αυτό, η απάντηση είναι ότι πάντα υπάρχουν αυτοί που θα πράξουν άπατες, αλλά το ποσοστό άπατης, ή της συνειδητοποιημένης μη πληρωμής, είναι εντός των ορίων αντοχής του συστήματος και σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να σχεδιάσουμε το σύστημα με σκοπό να αποφύγουμε την απάτη, αλλά στο πως μπορεί η κοινωνία να λειτουργήσει σωστά.

Βέβαια για να μπορούν να γίνουν αυτά κατανοητά, θα πρέπει κανείς να έχει και λίγο φιλελεύθερο προσανατολισμό, διότι σε διαφορετική περίπτωση δεν μπορεί να το χωνέψει ο νους τους.
Όσον αφορά την Ελλάδα, αν ήμουν νομοθέτης, θα εισήγαγα νομοθεσία στη βουλή με τον ακόλουθο τρόπο:
Όλες οι οφειλές ιδιωτών και νομικών προσώπων παλαιότερες των 7 ετών να διαγραφούν και να μην υπάρχει αναφορά στον Τειρεσία ή σε ιδιωτικά αρχεία καταγραφής πιστωτικής ιστορίας. Αν ο οφειλέτης έχει περιουσιακά στοιχεία που μπορεί η τράπεζα ή το κράτος να τα διεκδικήσει, θα μπορεί να το κάνει αλλά όχι πέραν των 10 ετών. Ύστερα από αυτή την δεκαετία, παύει το χρονικό δικαίωμα διεκδίκησης οφειλών.
Από δω και πέρα, η πιστωτική ιστορία του καθενός θα διατηρείται μόνο για 6 χρόνια.
Μια τέτοια νομοθεσία επιβάλει ο πιστωτής να προσέξει που δίνει λεφτά και με ποιους όρους και να ζυγίζει το ενέχυρο. Μια τέτοια ρύθμιση θα καθαρίσει τα δικαστήρια έτσι ώστε οι τράπεζες και το κράτος να μπορούν να διεκδικήσουν οφειλές με μεγαλύτερη ταχύτητα. 

Όσοι από εσάς νομίζετε ότι είσαστε φιλελεύθεροι αλλά είσαστε αντίθετοι με ένα τέτοιο σύστημα, τότε δεν είσαστε φιλελεύθεροι.

Όσοι από εσάς είσαστε αριστεροί και νομίζετε ότι υπάρχει περίπτωση το κράτος να πάρει οφειλές από αποθανόντες επιχειρηματίες για να μην σας κοπεί η σύνταξη, ζείτε σε ένα παράλληλο σύμπαν (προφανώς αριστερό).
Τέλος, σημειώστε ότι παρόμοιο καθεστώς έχουν όλες οι ανεπτυγμένες οικονομίες στον κόσμο. Δηλαδή χώρες με ένα πολύ καλύτερο βιοτικό επίπεδο από ό,τι έχουμε εμείς. Και αν νομίζετε ορισμένοι ότι αυτοί έχουν άδικο και το δικό μας το σύστημα είναι καλύτερο, τότε συνεχίστε να ψηφίζετε αυτούς που ψηφίζετε.