Φτου κι απ’ την αρχή: Έλληνας γίνεσαι, δε γεννιέσαι!

feleki.wordpress
Όταν το 2010 συμμετείχαμε στην προσπάθεια για την ψήφιση του ν. 3838 είχαμε χρησιμοποιήσει ως σύνθημα το “Έλληνας γίνεσαι, δε γεννιέσαι”. Σε διάφορες συζητήσεις τότε, πολλοί μας είχαν πει ότι το ορθότερο είναι “Έλληνας και γεννιέσαι και γίνεσαι”. Μπορεί να είχαν δίκιο. Επέλεξα όμως στο συγκεκριμένο κείμενο να ξαναβάλω ως τίτλο το συγκεκριμένο σύνθημα ως φόρο τιμής στον αγώνα που δόθηκε.
Και να λοιπόν, πάλι βρισκόμαστε στην αρχή! Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο 3838/2010 “Περί ιθαγένειας” ή αλλιώς όπως έχει μείνει γνωστός, το νόμο “Ραγκούση”. 
Αυτό που κάνει ιδιαίτερα εντύπωση είναι ότι η απόφαση του ΣτΕ εδράζεται σε πολιτικές κρίσεις και ουχί νομικές. Έτσι μπορούμε να διακρίνουμε την προσπάθεια των ανώτατων δικαστών να παρουσιαστούν ως “φύλακες” ενός έθνους, όπως το αντιλαμβάνονται οι ίδιοι (ή τουλάχιστον η πλειοψηφία τους). Διαφορετικά δεν εξηγούνται οι θεωρητικοί προβληματισμοί τους περί “γνήσιου δεσμού του αλλοδαπού με το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία τα οποία δεν είναι οργανισμοί ασπόνδυλοι και δημιουργήματα εφήμερα αλλά παριστούν διαχρονική ενότητα με ορισμένο πολιτιστικό υπόβαθρο, κοινότητα με σχετικώς σταθερά ήθη και έθιμα, κοινή γλώσσα με μακρά παράδοση, στοιχεία τα οποία μεταβιβάζονται από γενεά σε γενεά με τη βοήθεια μικρότερων κοινωνικών μονάδων (οικογένεια) και οργανωμένων κρατικών μονάδων (εκπαίδευση).“

Το ΣτΕ λίγο-πολύ προσπαθεί να ορίσει την “ελληνικότητα” με βάση το “δίκαιο του αίματος” (jus sanguinis) και αγνοεί τη δυνατότητα απόκτησης δικαιωμάτων με βάση το “δίκαιο του εδάφους” (jus soli). Αλλά ακόμα κι έτσι το πολιτικό επιχείρημα των δικαστών είναι
σαθρό καθώς τα παιδιά δεύτερης γενιάς που μεγαλώνουν στην Ελλάδα de facto δημιουργούν δεσμούς με τη χώρα στην οποία γεννιούνται. Σε άλλο κόσμο ζουν οι δικαστές και δεν το αντιλαμβάνονται;

Και για προχωρήσω τη σκέψη μου: με τα παραπάνω επιχειρήματα το ΣτΕ υπαινίσσεται ότι η χορήγηση της ιθαγένειας με το ν. 3838/2010 γινόταν αυτόματα και δεν λαμβάνονταν υπόψη οι οργανικοί δεσμοί του αλλοδαπού με το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία. Φυσικά και η διαδικασία κτήσης της ιθαγένειας με τον 3838/2010 δεν ήταν αυτόματη και οι προϋποθέσεις της ήταν αρκετά αυστηρές (δε θα αναφερθώ σ΄αυτές για να μην κουράσω, υπάρχει και το διαδίκτυο για σχετική επιβεβαίωση. Αν θέλετε δείτε κι εδώ από τη σχετική συζήτηση για το ν. 3838/2010).
Πάντως το σκεπτικό του ΣτΕ που εκπορεύεται από το “δίκαιο του αίματος” (δεν υιοθετείται, για να μην παρεξηγηθώ) αποτελεί προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δε θέτει αντικειμενικά κριτήρια για την κτήση της ιθαγένειας, όπως έκανε ο ν. 3838/2010 και ενισχύει ακόμα περισσότερο τον αποκλεισμό ανθρώπων που γεννιούνται από γονείς αλλοδαπούς και μεγαλώνουν στην Ελλάδα σ’ ένα καθεστώς διαρκούς ανασφάλειας.
Προφανώς λοιπόν, για να αποκτήσει κάποιος που έχει αλλοδαπούς γονείς και γεννήθηκε και μεγαλώνει στην Ελλάδα, τους σταθερούς δεσμούς με την ελληνική παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα οφείλει αρχικά να μετέχει στην ελληνική εκπαίδευση.
Έτσι, και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο τίθεται το ερώτημα για τα χρόνια εκπαίδευσης που μπορεί κάποιος να θεωρηθεί ότι έχει γίνει κοινωνός της ελληνικής παράδοσης και των εθίμων. Ποιο είναι το είναι το κριτήριο άραγε; Η επίκληση από το ΣτΕ της συνταγματικά κατοχυρωμένης εννιάχρονης υποχρωτικής εκπαίδευσης, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την κτήση της ιθαγένειας αποτελεί άλλη μία πολιτική παρέμβαση με σκοπό τη δημιουργία επιπλέον δυσκολιών. Για τον απλούστατο λόγο: η λογική της εννιάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευση έχει να κάνει με το αναφαίρετο δικαίωμα των ανηλίκων στη μόρφωση και ως εκ τούτου είναι εκ του πονηρού η κάθε συσχέτισή της με την ιθαγένεια. Αλήθεια, ποια θέση θα έπαιρναν οι σεβάσμιοι δικαστές για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από πρόσωπα δεύτερης και τρίτης γενιάς που κατάγονται από Έλληνες μετανάστες στις Η.Π.Α. και Αυστραλία; Είναι αυτοί αρκούντως εμποτισμένοι με τα ελληνικά ήθη και τις παραδόσεις;
Θα σταματήσω εδώ, μ’ αυτές τις πρώτες σκέψεις. Δυστυχώς το ΣτΕ αποφάνθηκε με γνώμονα τις στερεοτυπικές αντιλήψεις που ενυπάρχουν στην ελληνική κοινωνία. Το παπαρρηγοπούλειο σχήμα της διαχρονικότητας του έθνους και της γραμμικής του συνέχειας καθορίζει τις τύχες ανθρώπων.
Η σαμαρική Δεξιά επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά τα φοβικά της σύνδρομα και τη συντηρητική της παράδοση. Ευτυχώς (θα δείξει βέβαια αν μπορούμε να λέμε “ευτυχώς”) αυτή τη φορά υπάρχουν κι άλλοι δύο στην κυβέρνηση που μπορούν να θέσουν τα όρια στην επαπειλούμενη αλλαγή του ισχύοντος καθεστώτος που αφορά στην κτήση της ιθαγένειας. Διαφορετικά, ο Σαμαράς ας αναζητήσει συμμάχους στη Χρυσή Αυγή και στους ΑΝΕΞΕΛ.