Η αντανάκλαση του φόβου στις ταινίες προσεχώς

Θα ήταν λογικό να αναρωτηθούμε πώς η τρέχουσα βαθύτατη και εντονότατη ηθική και οικονομική κρίση απορροφάται από το σινεμά. Αν ο κινηματογράφος λειτουργεί ως ένα είδος αμορτισέρ για ν΄ «απορροφάει» τους κοινωνικούς και ιδεολογικούς κραδασμούς, τότε μετατρέπεται σ΄ ένα μηχανισμό ομαδικής ύπνωσης και υποβολής. Αν εμφανίζεται «αγωνιστικός», κάποιοι τον κατηγορούν για σοσιαλιστικό ρεαλισμό.


Βασικά θεωρώ πως ποτέ άλλοτε (ούτε και ιστορικά) είχαμε βρεθεί σε τέτοια στενωπό. Μόνον που τις δικές μας σύγχρονες «Θερμοπύλες» δεν τις φυλάσσουν 30 γενναίοι, αλλά ένα κενό. Μια «τρύπα» στην πλάτη, μια ανοιχτή δίοδος για τα πάντα. Ως εκ τούτου, έχουμε και το σινεμά που μας αξίζει.

Βέβαια, το «Ζητείται ψεύτης» του Ιεροκλή Μιχαηλίδη μιλάει με τον εύστοχο τρόπο του για το ναυάγιο των πολιτικών, που προσάραξαν και το σκάφος της .. πολιτικής.

Πως το κάνουν

Ο διεθνής κινηματογράφος προσεγγίζει την κρίση αλλιώς: ως κρίση ιδεών, έρωτα, οικολογική, ταυτότητας, οικογένειας, πίστης, αξιοπρέπειας, εμπιστοσύνης, φιλίας.

Οι καλύτεροι των καλύτερων λένε επιτέλους την αλήθεια. Γίναμε τόσο παχύδερμα από την (τεχνητή) ευδαιμονία του (άκριτου) υπερκαταναλωτισμού ώστε δεν μπορούμε πλέον να νιώσουμε τίποτα.

Εδώ και τώρα ο Αντονιόνι δικαιώνεται διά του δικού του τρόπου ερμηνείας της αποπροσωποποίησης.

Οι ταινίες που θα φθάσουν τον επόμενο μήνα θα μας πουν το ίδιο πράγμα μυθοπλαστικά. Το εκφέρει ευθέως ο Ντάρεν Αρονόφσκι στον «Μαύρο κύκνο» (από 27/1).

Πώς να ασχοληθείς με την τέχνη, όταν καν δεν γνωρίζεις τη φυλετικότητά σου, την ουσιαστική ταυτότητά σου. Το εκφράζει ο «Τουρίστας» (από 13/ 1), που καθορίζει πως για να νιώσεις τον πραγματικό έρωτα, επείγεται να διχαστείς, να σκηνοθετήσεις την απώλεια, να μεταμφιεστείς σε άλλο.

Το φωνάζουν οι Τζόελ και Ίθαν Κοέν στο «Truegrit» (από 17/ 2). Για να ενηλικιωθείς, απαιτείται πολλαπλή απώλεια όλων των σημαινόντων του «πατέρα» και ταυτόχρονα βαθύτατη αναζήτησή του, παντοτινή εξάρτηση με το χαμένο βλέμμα του.

Ήταν κάποτε

Το υπαινίσσεται ο Ολιβιέ Ασαγιάς στον «Carlos» (από 3/2), όταν διά των εικόνων του μυθιστορηματοποιεί τα «γεγονότα» και τα ανάγει σε χαμένη και ζωογόνα αύρα εποχής.

Το ψιθυρίζει το «Rabbithole», όπου η Νικόλ Κίντμαν ξαναβρίσκει το χαμένο γιο μέσα από την ορμή του άλλου εφήβου.

Το επιχειρεί το «Winter’ sbone», όπου και πάλι η απώλεια (για μια ακόμη φορά του πατέρα) ανάγεται σε σύμβολο του αιώνιου ταξιδιού, που μετατρέπεται σε παντοτινή επιστροφή. Όσο πιο πολύ περιπλανιόμαστε, τόσο περισσότερο ωριμάζουμε ακυρώνοντας το φόβο.

Στο πολύ δύσκολο 2011 μόνον όποιος ακυρώσει το φόβο και πάψει να τον .. φοβάται μπορεί να λειτουργήσει με αξιοπρέπεια, υπευθυνότητα και άποψη. Σε τέτοιους πολίτες αξίζει (και δωρίζεται) και το καλό σινεμά.
 
 του Αλέξη Δερμεντζόγλου