Χωράνε στην πλατεία τα ρετιρέ του δημοσίου μαζί με τη γενιά των 500 ευρώ;

Οι πλατείες ως τοπία αγανάκτησης


«Η μεγάλη γιορτή της διαμαρτυρίας» έγραφαν Τα Νέα πρωτοσέλιδα (30/5). Ορθά. Η επίμονη, επαναλαμβανόμενη και μη κεντρικά καθοδηγούμενη συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων δεν αποτελεί αμελητέο γεγονός. Αυτή η κινητικότητα, έτσι κι αλλιώς προτιμότερη από την παγωμάρα του φόβου, μπορεί να κρύβει δυναμική απρόβλεπτη ακόμα. Και πάντως, το πλήθος στις πλατείες σχετίζεται με τον μέγιστο κοινό διαιρέτη που διδαχτήκαμε στην αριθμητική του δημοτικού σχολείου. Δηλαδή, πόσο ψηλά τίθεται ο πήχης των κοινών στοιχείων που ενώνουν τις χιλιάδες ανθρώπων. Αν ο πήχης μένει στο ελάχιστο, στο συλλογικό θυμικό ενός λαού τραυματισμένου και οργισμένου, τότε εύλογα συγκεντρώνονται δεκάδες χιλιάδες. Και λίγοι είναι. Όσο (και αν) όμως ο πήχης ανεβαίνει, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Γιατί τότε αναπόφευκτα αυτή η μεγάλη σύναξη θα αποκτά πρόσημο.


Η μιντιακή απεικόνιση του συμβάντος της πλατείας Συντάγματος αλλά και πολλοί συμμετέχοντες προτάσσουν το στερητικό άλφα ως στίγμα αυτής της σύναξης. Την προβάλλουν ως α-κομματική, α(ν)-ιδεολογική, α-ταξική και α-πολιτική. Τα μεγάλα, ηλεκτρονικά κυρίως, ΜΜΕ φέρονται ωσάν οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι να προέκυψαν από παρθενογένεση, σε ένα ιστορικό κενό. Αντιμετωπίζουν τη διαμαρτυρία σαν να μην έχουν κυλήσει οι τελυταίες δεκαετίες στον τόπο αυτό: εκλογές, κυβερνήσεις, αντιπολιτεύσεις, κινήματα, αγώνες, συγκρούσεις, ιδεολογίες. Γιατί όλα αυτά θα ρυτίδωναν το προσωπείο μιας ομογενοποιητικής, απολιτίκ αγανάκτησης και θα απομείωναν τη lifestyle αντιμετώπισή της.

Οι πιο παρατηρητικοί όμως έχουν διαπιστώσει ότι στο Σύνταγμα υπάρχουν δύο πλατείες. Η πάνω πλατεία ρέπει προς συμπεριφορές κερκίδας: γηπεδικά συνθήματα, μούντζες προς τη Βουλή, ομοιώματα από κρεμάλες και φτηνός «ελληναράδικος τσαμπουκάς». Στην κάτω πλατεία τα πράγματα είναι αλλιώς. Εκεί οι συμμετέχοντες εμπλέκονται ενεργά, αυτοοργανώνονται σε ομάδες, συζητούν σε ανοιχτές συνελεύσεις. Το αν θα αρθρωθεί νέος, συνεκτικός και στοχευμένος συλλογικός λόγος, το αν η άσκηση πολιτικής μέσω της επανάκτησης του δημόσιου χώρου θα οδηγήσει κάπου ή θα μείνει λυρική αυταρέσκεια είναι ακόμα ασαφές. Προς το παρόν, η αμηχανία κομματικών και συνδικαλιστικών σχημάτων απέναντι στο καινοφανές γεννά κάποιες ελπίδες. Και βέβαια, για να μορφοποιηθεί η διαμαρτυρία με ουσιαστικό τρόπο, πρέπει να τεθούν ερωτήματα υπαρξιακής φύσης για την ίδια τη σύνθεση του διαμαρτυρόμενου πλήθους.

Χωράνε στην πλατεία τα ρετιρέ του δημοσίου μαζί με τη γενιά των 500 ευρώ; Χωράνε εκπρόσωποι των πιο προστατευμένων συντεχνιών αλλά και της πιο ευέλικτης εργασίας; Χωράνε μαζί φοροφυγάδες και φορολογούμενοι; Χωράνε εκείνοι που επί δεκαετίες έκαναν καταναλωτική στάχτη και μπούρμπερη ευρωπαϊκά κονδύλια και αγροτικές επιδοτήσεις μαζί με τους ανέργους που θυσιάζονται στο βωμό του Μνημονίου χωρίς να έχουν καρπωθεί τίποτα; Χωράει στην πλατεία ο αγανακτισμένος «εθνικός μουσικοσυνθέτης» που δίνει μάχες υπέρ βωμών και εστιών την ώρα που διεκδικεί υψηλόποσα αναδρομικά βουλευτικών αποζημιώσεων; Για να παραφράσουμε τη ρήση της χρονιάς, «όλοι αυτοί μαζί τα φάγανε;»
Όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με αυτά τα ερωτήματα θα έχει έρθει η ώρα για το μεγάλο μας «κοινωνικό ξεκαθάρισμα». Προς το παρόν είναι σημαντικό πως διατυπώνεται επιτακτικά και με ειρηνικό τρόπο, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, το αίτημα επανάκτησης του χώρου της πολιτικής που έχει κυριευθεί σχεδόν άνευ όρων από τις δυνάμεις της αγοράς. Είναι το κυρίαρχο δημοκρατικό αίτημα της εποχής μας, ο δρόμος που μπορεί να αποκαταστήσει στοιχειωδώς σχέσεις εμπιστοσύνης στις διαδικασίες αντιπροσώπευσης.
Αυτό το αίτημα δεν μπορεί όμως να στρέφεται μόνο έξω από εμάς, σε μακρινούς υπαίτιους των δεινών μας. Προϋπόθεση της υπέρβασης ο γενναίος αναστοχασμός που θα φέρει την αναγνώριση μιας απλής αλήθειας: το εκτρωματικό, διεφθαρμένο, αντιπαραγωγικό, πελατειακό κράτος δεν δημιουργήθηκε μόνο από τις μερικές εκατοντάδες ανθρώπων που εκλέχτηκαν στο μεταπολιτευτικό κοινοβούλιο.

Όσοι αρκούνται να φτύνουν τα βουλευτικά αυτοκίνητα για τη ζημιά που τάχα έγινε ερήμην ημών των υπολοίπων εξαντλούν την οργή τους σε μια ανόητη, εκτονωτική αυταπάτη. Αυτοί θα αποτελούν πάντα βολικό άλλοθι και μέρος του προβλήματος. Αντίθετα, όσοι διαμαρτύρονται στην πλατεία αλλά παράλληλα βιώνουν μια συλλογική εσωτερική αλλαγή ίσως αποτελούν μέρος μιας κάποιας λύσης. Πάνω απ΄όλα, θα είναι ασυγχώρητος αυτοακρωτηριασμός να καταφέρουν τόσοι άνθρωποι να συνδιαμορφώσουν κοινά αιτήματα κι αυτά εντέλει να μην πάνε πέρα από τα τοκοχρεολύσια.

antiphono.wordpress.com