Κοινοβουλευτικός αυτοχειριασμός: Η αυτοκαταστροφική μανία της πολιτικής μας τάξης

Η μεγάλη αστάθμητη μεταβλητή, η λαϊκή δυσαρέσκεια, αντίδραση στον «λογαριασμό» που επιμερίζει τις συνέπειες του δημοσιονομικού εκτροχιασμού, πλημμυρίζει κάθε κοινωνική διεργασία. Κύριος στόχος της δυσαρέσκειας το Μνημόνιο, που συμπυκνώνει όσα δεινά επιφέρουν το χρέος και η βίαιη αντιμετώπισή του. Το αγανακτισμένο πλήθος δε βλέπει σ’ αυτό μόνο μια διεθνή συμφωνία δανειοδότησης της χώρας με δυσβάσταχτους όρους. Στο συλλογικό θυμικό, η αποφράδα 23η Απριλίου με φόντο το Καστελλόριζο αποτελεί μέρα χωρίς παρελθόν, μέρα αφετηριακή των παθών. Εκεί θα χρεώνονται όλα τα δεινά, ιδίως όσο η κρίση βαθαίνει κι εδραιώνεται η πεποίθηση της μάταιης θυσίας.

Αν η αντίδραση έμενε σε αυτό το επίπεδο θα ήταν ένα ανοιχτό παιχνίδι διεκδικητικής ισχύος για το σήμερα και το αύριο. Χάσκουν όμως ορθάνοιχτοι λογαριασμοί με το χτες. Η συλλογική μνήμη –και η επιλεκτική λήθη- κρατούν ακέραιη από το παρελθόν τη διαχρονική, καλπάζουσα πλέον, απαξίωση της πολιτικής τάξης. Σφάλλουν όσοι θεωρούν ότι η απόρριψη του πολιτικού προσωπικού είναι μια πρόσκαιρη, παράπλευρη απώλεια του αντιμνημονιακού πυρετού. Η απόρριψη αυτή αναπτύσσεται επί χρόνια ώσπου έγινε αυτόνομη δύναμη, κινούν αίτιο άλλων εξελίξεων. Διαπερνά οριζόντια τους πολιτικούς χώρους, κωδικοποιεί εκ νέου την αέναη επιθυμία βεβήλωσης συμβόλων και θεσμών, γεφυρώνει διαφορές και ισοπεδώνει διαφοροποιήσεις. Η τωρινή της εκφορά όμως κάνει το μεγάλο βήμα υπερβαίνοντας μια νοητή γραμμή: το ρητό ή υπόρρητο αίτημα «να φύγουν όλοι» ανοίγει νέα φάση στη δαιδαλώδη ιστορία της νεοελληνικής αντιπροσώπευσης. Παραδοσιακά θέλαμε να εκλέγουμε εκπροσώπους, να μας «κάνουν τις δουλειές» και να τους βρίζουμε επανεκλέγοντάς τους. Τώρα επέρχεται ένα ρήγμα, μια τυφλή ανάκληση της εντολής. Βοούν πλατείες και δημοσκοπήσεις: το κοινωνικό συμβόλαιο διαρρηγνύεται.

Άδικη και ανιστόρητη η συλλήβδην απόρριψη του πολιτικού προσωπικού, μυωπικά παραβλέπει ποιοτικές, ιδεολογικές ή άλλες παραμέτρους. Όσοι, μαγεμένοι από τον μελανοχίτωνα αντικοινοβουλευτισμό, δεν κάνουν τη διάκριση «άλλο η Βουλή, άλλο κάποιοι βουλευτές» ανοίγουν σκοτεινές ατραπούς. Βοηθάνε άθελά τους κι οι συνεπαρμένοι από το όνειρο μιας νεφελώδους αμεσοδημοκρατίας. Όμως τέτοια ώρα, τέτοια λόγια. Ο εστί μεθερμηνευόμενο, ας προσέχαμε. Τώρα στροβιλιζόμενη στο κέντρο της δίνης, λοιδωρούμενη και προπηλακιζόμενη, η πολιτική μας τάξη καλείται να πληρώσει ακέραιο το τίμημα.
Πώς αντιδρά; Όπως θα έλεγαν οι παλαιότεροι, «εζυγίσθη, εμετρήθη και ευρέθη ελλιπής». Μετά από μήνες ακραίας κοινωνικής έντασης, με τη χώρα σε κατάσταση σοκ, ελάχιστες φωνές ουσίας δείχνουν πως υπάρχει ακόμα ένστικτο επιβίωσης του πολιτικού συστήματος. Κι αυτές ακόμα τις επικαλύπτουν όσοι, αφού πέρασαν δεκαετίες στους διαδρόμους του πελατειακού ανακτόρου, τώρα γλοιώδεις και ψοφοδεείς καμώνονται πως «ακούνε τις πλατείες». Άλλοι καταγγέλλουν και πηδούν από το καράβι φορώντας το σωσίβιο της βουλευτικής τους έδρας. Πρόσφατοι χειρισμοί πλήττουν κι άλλο το αναπομείναν κύρος των θεσμών: παράκαμψη διαδικασιών, πολιτική ελαφρότητα, αδιαφανείς διαπραγματεύσεις, αντικατάσταση της πολιτικής από την επικοινωνιακή της αποτύπωση. Τελευταία καταφυγή η κομματική ένταση με κορώνες για Ιουλιανά. Δίπλα ο συνήθης γελωτοποιός της κοινοβουλευτικής αυλής ξερογλύφεται για κάποιο κόκκαλο από τα απομεινάρια του δικομματισμού. Πιο πέρα η Αριστερά, «κατάλευκη μα πένθιμη Ελβετία», φροντίζει να μείνει μακριά από τη σκόνη της κατάρρευσης.
Η απονομιμοποίηση των θεσμών στα ύψη, η αντικοινοβουλευτική ρητορική στα κεραμίδια. Κι ενώ η χώρα βυθίζεται στην κρίση του χρέους, είναι βέβαιη η επερχόμενη πολιτική αστάθεια και η εναλλαγή ταχύτατα απονομιμοποιούμενων κυβερνητικών σχηματισμών. Σε αυτή τη συγκυρία, λείπουν εκείνοι που θα άρουν τις αμαρτίες δεκαετιών με λόγο ουσιαστικά και όχι υποκριτικά (αυτο)κριτικό, με μια πρόταση λειτουργικής σύνδεσης του ακυρωμένου χτες με το βομβαρδισμένο σήμερα και το σκοτεινό αύριο. Η Δημοκρατία χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε την πεποίθηση ότι η λήψη των αποφάσεων μπορεί να επιστρέψει με σοβαρότητα στην αίθουσα του Κοινοβουλίου, ακόμα κι αν σαρωθεί το υπάρχον πλήρωμα. Επιλογές προσωπικής διάσωσης βυθίζουν όμως την απαξιωμένη κοινοβουλευτική σκηνή σε περισσότερη απαξίωση. Φαύλος κύκλος…

Υγ. Σύμβολο ιλαρό των ημερών ο βουλευτής που έτρεχε να αποσύρει κορώνες αντιμνημονιακές από την ιστοσελίδα του πριν ορκιστεί υφυπουργός. Το φαινόμενο έχει όνομα. Παντελής ελαφρότητα.