"Το πορτραίτο του Βασίλη Χόλγουορντ"

http://www.themotorcycleboy.blogspot.com/

Συνήθως αποφεύγω να παρακολουθήσω ημερίδες χρησιμοποιώντας την φτηνή δικαιολογία οτι προτιμώ τις νυχτερίδες –αλλά σήμερα αποφάσισα να κάνω μια εξαίρεση. Κι εσύ αν ήσουν στη θέση μου (εννοώ κοινωνιολόγος) και έπαιρνες την πρόσκληση για την παρουσίαση της έκδοσης «Το κοινωνικό πορτραίτο της Ελλάδας 2010» από το ΕΚΚΕ, μάλλον το ίδιο θα έκανες. Ήταν κι ένας παλιός καθηγητής μου από την Πάντειο, ο Ηλίας ο Κατσούλης, καλό ανθρωπάκι, είχα χρόνια να τον δω. Πολύ καλή εκδήλωση, παρατέθηκε και μπουφές. Αρκούν αυτά για πρόλογος;



Δεν πρόκειται να αναφερθώ στους συμμετέχοντες στο πάνελ, προτιμώ να μεταφέρω αυτά που άκουσα μακαρονοειδώς και άτακτα. Τουτέστιν:


Οι άμεσοι υποψήφιοι για να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχιας λόγω της οικονομικής κρίσης, είναι (σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας)

-Οι χαμηλόμισθοι

-Οι ελεύθεροι επαγγελματίες

-Οι οικογένειες στις οποίες δεν δουλεύουν όλα τα μέλη που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία.

Πως σου φαίνεται αυτό το αστείο; Αν το συνδυάσεις με όσα ακολουθούν παρακάτω, μάλλον θα τρομάξεις. Επειδή η συγκεκριμένη έρευνα ΚΑΤΕΓΡΑΨΕ ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΣΤΗ ΦΟΡΑ, την ανυπαρξία κοινωνικής πολιτικής από το κράτος το οποίο εξακολουθεί να βολεύεται στην αντικατάστασή του από τον θεσμό της οικογένειας. Δηλαδή πληρώνεις εσύ ο κόπανος για το λεγόμενο κοινωνικό κράτος κι εκείνοι βλέπουν πώς όταν αρρωσταίνεις σε φροντίζει η μάνα σου, όταν μένεις άνεργος σε χαρτζιλικώνει ο πατέρας σου και σου τρώνε τα λεφτά. Ωραίοι.

Κάτσε να σου πω και το χειρότερο. Μέτρησε η έρευνα τα ποσοστά κοινωνικών δαπανών των τελευταίων χρόνων και τα έβγαλε συνεχώς αυξανόμενα. Τι άλλο αυξήθηκε μαζί με την αύξηση των κοινωνικών δαπανών; Το ποσοστό ανθρώπων κάτω από το όριο της φτώχειας! Ψάξανε οι άνθρωποι να δουν πώς έγινε αυτό κι ανακάλυψαν ότι
το κράτος προκηρύσσει δράσεις για την καταπολέμηση της φτώχειας χωρίς δικαιούχους! Προκηρύσσει δράσεις κοινωνικής ενσωμάτωσης οι οποίες δεν περιλαμβάνουν τίποτα άλλο από την αποτίμηση και την προώθηση των εκάστοτε κυβερνητικών αντιλήψεων (κολοκύθια με τη ρίγανη δηλαδή) συν κάποιες επικοινωνιακές φιέστες.



Παρακάτω το πράγμα χειροτερεύει. Επειδή η έρευνα αναφέρει οτι το μεγάλο πρόβλημα των τελευταίων χρόνων, που θα συνεχίσει να αυξάνεται ραγδαία στην Ελλάδα, είναι αυτό των αστέγων. Γι΄αυτούς η κρατική κοινωνική πολιτική αδιαφορεί πλήρως –μόνο κάποιες ΜΚΟ ασχολούνται, αλλά κι εκείνες δρουν ανακουφιστικά, δεν έχουν τη δυνατότητα να εκτοπίσουν το πρόβλημα.


Κι αν δεν σου φτάνουν τα χειρότερα, θα σου πω το τελευταίο συμπέρασμα της έρευνας αναφορικά με την κοινωνική πολιτική και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού: επειδή είναι γνωστό οτι οι οικονομικές κρίσεις συνδέονται ΚΑΙ με την αύξηση των ψυχικών/ψυχολογικών προβλημάτων η έρευνα διαπίστωσε ΑΘΡΟΕΣ προσελεύσεις στα ψυχιατρεία της χώρας -ΤΟ 50% ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ διενεργούνται με ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΝΤΟΛΗ! Δηλαδή ένα κάρο κόσμος κλείνεται με το ζόρι (ή προσπαθώντας να αποφύγει την φυλάκιση) στα ψυχιατρεία κι όταν βγει θα προστεθεί στον στρατό των ανέργων εφόσον το στίγμα του ψυχιατρείου παραμένει ανεξίτηλο στη χώρα μας.


Να δούμε και λίγο αυτή την κουφάλα την αγορά εργασίας –κι εδώ οι ομιλητές άγγιξαν το παπαράκι που ονομάζεται «ασφαλιστικό νομοσχέδιο και ρυθμίσεις σχετικά με το εργασιακό καθεστώς». Έγραψα παραπάνω οτι δεν θα αναφέρω τα ονόματα των εισηγητών, κάνω μια εξαίρεση εδώ πέρα επειδή πρόκειται για τον Ηλία τον Κικίλια ο οποίος τυγχάνει διοικητής του ΟΑΕΔ (και πρώην ερευνητής του ΕΚΚΕ).


Λοιπόν ο τύπος έκανε κάποιες (προφανείς μάλλον) παρατηρήσεις:


-Οτι από το 1971 και δώθε ήταν φανερό (από τις σχετικές έρευνες) πώς λόγω του χαρακτήρα του ασφαλιστικού μας συστήματος (pay as you go ονομάζεται και διαβάζεται είτε μεταφρασμένο, είτε αμετάφραστο) και λόγω της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού, θα αντιμετωπίζαμε πρόβλημα αδυναμίας πληρωμών. Τι κάναμε από τότε μέχρι σήμερα; Μην πω τη λέξη, αφού δεν την είπε κι ο άνθρωπος!


-Η ανεργία, ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΠ' ΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ, χτυπάει περισσότερο τους εξειδικευμένους από τους ανειδίκευτους και κυριολεκτικά τσακίζει τους πτυχιούχους. Γιατί αυτό; Επειδή την τελευταία 15ετία η χώρα έβγαλε 600.000 πτυχιούχους ενώ οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν (για να καλυφθούν από αυτούς) δεν ήταν περισσότερες από 250.000. Ακόμα χειρότερα, οι μισές απ΄αυτές τις θέσεις δημιουργήθηκαν στον Δημόσιο τομέα. Ωραία;


-Υπάρχει αυτή η κυρίαρχη άποψη πώς η αύξηση της ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας συναρτάται άμεσα με την μείωση του κόστους εργασίας («αν γραψείς κάτι διαφορετικό κανένας δεν θα σε πάρει στα σοβαρά και το κείμενό σου δεν θα δημοσιευτεί σε περιοδικό με αξιοπρεπή κυκλοφορία», είπε ο ομιλητής). Όμως τι γίνεται στην Ελλάδα; Η προέκταση του μάνδρα «ανταγωνιστικότητα= μείωση κόστους» οδηγεί στο απολυτίκιο «σκληρό και άκαμπτο θεσμικό πλαίσιο = μείωση της ανταγωνιστικότητας». Ναι; Να!

Διότι ΤΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ αφορά αυτό το θεσμικό πλαίσιο (προστασίας των εργαζομένων, ελέγχου των απολύσεων, αποζημιώσεων κ.λ.π.); Σαφώς και δεν αφορά τους εργαζόμενους στον Δημόσιο τομέα. Δεν αφορά επίσης τους εργαζόμενους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους. Τι μένει (και δουλεύει στις μεγάλες επιχειρήσεις); ΜΟΛΙΣ ΤΟ 10% του συνολικού αριθμού των εργαζομένων της χώρας σύμφωνα με την έρευνα! Αν λοιπόν η ελληνική οικονομία έχει τα χάλια της επειδή αυτό το 10% προστατεύεται από το θεσμικό πλαίσιο –τι να γίνει; Ας τους εκτελέσουμε στην πλατεία Συντάγματος να ξεμπερδεύουμε, για το κοινό καλό ρε παιδί μου! Αυτό το συμπέρανα εγώ δεν το είπε ο διοικητής του ΟΑΕΔ, έτσι;

Είπε όμως ότι αυτά τα παιδιά της Τρόικας (που φρίττουν στο άκουσμά τους οι τηλεσχολιαστές και οι λοιποί Ελληναράδες) δεν είναι τίποτα μυθικοί βρικόλακες –οικονομικοί ερευνητές και ακαδημαϊκοί είναι. Όμως, από τη μια δεν βρίσκουν άνθρωπο να κουβεντιάσουν στο Δημόσιο (και πώς να βρουν, όταν ο νεότερος Διευθυντής έχει αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο την εποχή του 1-1-4) κι από την άλλη, οι Τρόικες, κάνουν μερικά μικρολαθάκια. Ας πούμε, αναμειγνύουν (σε στυλ Ουμπέρτο Εκο –Εκκρεμές του Φουκώ) ένα αδιάψευστο στοιχείο με μια υπόθεση, προκειμένου να ισχύσει η υπόθεση. Δώσε βάση: «Η παραγωγικότητα στην Ελλάδα έχει πέσει κατά 40% λόγω του υψηλού κόστους εργασίας». Το 40άρι είναι σωστό κι αναμφισβήτητο, αλλά τη σύνδεση με το κόστος πώς την έκαναν; Με τι στοιχεία; Μούγκα. Άλλη τσαχπινιά: «Σύμφωνα με στατιστικές είναι εμφανές οτι οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα δύσκολα προσλαμβάνουν καινούργια άτομα επειδή τους είναι πολύ δύσκολο να απολύσουν». Το ότι δύσκολα προσλαμβάνουν είναι σωστό, αλλά μήπως γι΄αυτό φταίει η πεσμένη παραγωγικότητα που είπαμε παραπάνω και για την οποία τώρα ξεχάσαμε να μιλήσουμε; Πήρες μια ιδέα.

Άφησα για το τέλος το αγαπημένο μου κομμάτι της ημερίδας –επειδή είμαι κάπως φανξιοναλιστής και τα πολλά στατιστικά τα βαριέμαι. Το αγαπημένο μου κομμάτι λέγεται:

Αποεμπορευματοποίηση και Επανεμπορευματοποίηση της εργατικής δύναμης. Δώσε βάση στην πενιά.


Από τη δεκαετία του ’60 και δώθε ξεκίνησε αυτή η υπόθεση με τον κοινωνικό χαρακτήρα του κράτους. Ξεκίνησε προφανώς με το ζόρι, μέσα από τους αγώνες των εργαζομένων και των φοιτητών –πάει στο διάλο, ξεκίνησε πάντως.


Σε πρώτη φάση λοιπόν άρχισε η αφαίρεση προϊόντων ή/και υπηρεσιών από την αγορά με την ταυτόχρονη παροχή τους από το κράτος. Υγεία, παιδεία, πρόνοια, ασφάλιση κ.λ.π. Αυτό οδήγησε στην αποεμπορευματοποίηση της εργατικής δύναμης επειδή πλέον το κόστος της δεν οριζόταν αποκλειστικά από την αγορά εργασίας. Στο κάνω λιανά –ο εργαζόμενος δεν κόστιζε μονάχα όσα συμφωνούσε στο νταραβέρι με το αφεντικό, κόστιζε αρκετά περισσότερα τα οποία τα πλήρωνε το κράτος. Άρα, έσπασε σε κάποιο βαθμό το δίπολο προσφοράς-ζήτησης αναφορικά με την εργατική δύναμη. Παράδειγμα; Στη Δανία σε συνέφερε περισσότερο να παίρνεις επίδομα ανεργίας παρά να δουλεύεις.

Ήρθε όμως η ανεργία (η οποία χτύπησε όπως έγραψα παραπάνω τους εξειδικευμένους περισσότερο από τους ανειδίκευτους), ήρθε η κρίση που απείλησε ΚΑΤΑ ΠΡΩΤΟ ΛΟΓΟ τις ανεπτυγμένες χώρες, ήρθε η διάψευση του ονείρου οτι βαδίζουμε προς την «κοινωνία της γνώσης», ήρθαν και οι Ινδοί με τους Κινέζους! Τουτέστιν, εμφανίστηκε το off shoring πρώτα στον τομέα της παραγωγής και μετά σ΄αυτόν των υπηρεσιών. Τώρα αν ήθελες φτηνό μεροκάματο άνοιγες παράρτημα στη Μανίλα ξέρω ΄γω κι έριχνες το κόστος παραγωγής στα Τάρταρα. Και το μανίκι έφτασε σε τέτοιο βαθμό αντικατάστασης παραγωγικών δομών που μέχρι και οι πανεπιστημιακοί καθηγητές απειλούνται, επειδή όλο και περισσότερα πανεπιστήμια κάνουν τηλεμαθήματα χρησιμοποιώντας Ινδούς καθηγητές με άριστη γνώση της Αγγλικής! Αστείο; Δε νομίζω.

Το θέμα είναι λοιπόν οτι από την αποεμπορευματοποίηση περάσαμε στην επανεμπορευματοποίηση της εργασιακής δύναμης. Πλέον το κόστος της εργασίας ΟΧΙ ΜΟΝΟ καθορίζεται από την αγορά αλλά και ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ από μια παγκοσμιοποιημένη αγορά! Σ΄αυτή τη διελκυνστίδα, δεν υπάρχει περίπτωση να τραβήξουν οι ανεπτυγμένες χώρες τις υπόλοιπες προς την πλευρά τους, μάλλον το αντίθετο είναι προφανές οτι θα συμβεί. Κι ακόμα χειρότερα, η εργασιακή ανασφάλεια των προηγούμενων δεκαετιών έχει μετατραπεί σε εργασιακή επισφάλεια –τώρα δεν είναι υπεραγχωμένοι οι άνεργοι που ψάχνουν δουλειά, αλλά οι εργαζόμενοι που πασχίζουν να κρατήσουν τη δουλειά τους! Γιατί δεν είναι αγχωμένοι οι άνεργοι; Επειδή η ανεργία έχει πάρει μόνιμες διαστάσεις κι όλο και περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν από άνεργους γονείς. Άρα, όλο και περισσότερα παιδιά ενηλικιώνονται χωρίς να τους είναι οικεία η εικόνα του γονιού που φέρνει μισθό στο σπίτι. Αυτό σημαίνει απλώς οτι η εργασιακή προοπτική φθίνει συνεχώς, σε απόλυτα νούμερα.

Άκουσα κάπου τους όρους: «δουλοπαροικία» και «εργασιακή αποκτήνωση»; Σίγουρα όχι από τους ομιλητές της ημερίδας επειδή οι άνθρωποι εκεί πέρα ήταν σοβαροί επιστήμονες και σαν τέτοιοι δε λένε τέτοια.... Κι επειδή πρόκειται περί σοβαρών ανθρώπων αναρωτήθηκαν 100 φορές: "γιατί δεν έρχεται κανένας, ποτέ, από το επίσημο κράτος να πάρει τις μελέτες που κάνουμε και να τις χρησιμοποιήσει;" Ο παλιός μου ο καθηγητής, ο Κατσούλης (καλό ανθρωπάκι) άφησε να του ξεφύγει η απάντηση στο ρητορικό ερώτημα των επιστημόνων: "επειδή οι μελέτες μπορεί να είναι σωστές αλλά αυτό δεν σημαίνει οτι είναι και χρήσιμες για το κράτος", είπε. Και οι περισσότεροι κοίταξαν βιαστικά αλλού.

Κλείνοντας να πω οτι δεν έχει βγει ακόμα στο δίκτυο η μελέτη για το 2010, όποιος τη θέλει ας περάσει από το ΕΚΚΕ να την πάρει (μάλλον τζάμπα). Αν θες όμως να δεις τις παλιότερες μελέτες για να πάρεις μια τζούρα, υπάρχουν εδώ.



Καληνύχτα είπα; Δεν είπα.