Είναι ο Κουβέλης το μικρότερο κακό;

του Γιάννη Σακελλαρίδη

Με το πολιτικό σκηνικό να κυριαρχείται από τους εκπροσώπους της μεταπολιτευτικής κατάντιας, του βαθέος ΠΑΣΟΚ και της βαθιάς ΝΔ, των ακροδεξιών παραφυάδων και της Συριζικής αντιπολίτευσης που καταφέρνει ακόμα, μετά και από τόσα χρόνια ανοησίας, να προκαλεί με τις ακρότητές της, δεν είναι λίγοι όσοι βλέπουν στο πρόσωπο του μειλίχιου προέδρου-μονάρχη της Δημοκρατικής Αριστεράς μία καλύτερη επιλογή, μία άμυνα απέναντι στη λαίλαπα της λιτότητας και του Μνημονίου, μία φωνή που θα ήθελαν να διαδραματίσει κάποιον ρόλο στο πολιτικό σκηνικό μετά τις εκλογές. Τα ποσοστά της ΔΗΜΑΡ στις δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν τις προσδοκίες· είναι όμως όντως ο Κουβέλης καλύτερος από τους άλλους;

Είναι αλήθεια ότι πρόκειται για πολιτικό που, αν και θα μπορούσε, δεν επιδίωξε μεγάλες δόξες και αξιώματα, αλλά έκανε την καριέρα του μέσα από μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης. Αυτό όμως δεν τον καθιστά αυτομάτως κάτι το ιδιαίτερο: και οι περισσότεροι σύντροφοι του ΚΚΕ έχουν αντίστοιχη στάση, μάλιστα χωρίς αρχηγικές φιλοδοξίες οι περισσότεροι, αλλά όσο και αν αυτό τους καθιστά κάπως συμπαθείς κανείς σχεδόν δε θα ήθελε να τους δώσει εξουσία. Επίσης, το κόμμα του Φώτη Κουβέλη έχει μία συνεπή στάση κατά της βίας και των ακροτήτων, κάτι που αποτελεί θετική συμβολή στην πολωμένη εποχή που ζούμε. Τέλος, πρωτοστάτησε στις ανατροπές που συντελέσθηκαν στις δημοτικές εκλογές - οι τότε πρωτοβουλίες του όμως είναι στον αντίποδα της έκτοτε αδράνειάς του.
Πέραν αυτών όμως τι; Ποιος είναι ο ρόλος που αντικειμενικά διαδραματίζει ή θα διαδραματίσει αυτό το κόμμα στο προσεχές μέλλον; Εδώ, λίγα τρέιλερ από την πρόσφατη ιστορία.


Έργο πρώτο, σκηνή πρώτη: Ο Κώστας Σημίτης, συνοδοιπόρος του Ανδρέα Παπανδρέου από την αρχή αλλά εκφραστής μειοψηφικών τάσεων μέσα στο ΠΑΣΟΚ, αναλαμβάνει από σπόντα την πρωθυπουργία και ρίχνει το σύνθημα του εκσυγχρονισμού. Εδώ έχουμε ήδη μία διαφορά από τον Κουβέλη: ο Κουβέλης δεν έχει ρίξει κανένα σύνθημα. Όσο και αν η λέξη «σύνθημα» απωθεί, και όση κριτική και αν κάνει κανείς στο περιεχόμενο του σημιτικού εκσυγχρονισμού, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Σημίτης προώθησε ένα όραμα, το οποίο αποτελούσε τομή ως προς την μέχρι τότε πορεία του κόμματός του. Το σύνθημα αυτό του έδωσε αρκετή ώθηση ώστε η πρώτη του τετραετία να θεωρείται από πολλούς η καλύτερη της Μεταπολίτευσης. Σκηνή δεύτερη: Τα παλικάρια του Σημίτη έχουν ρημάξει το κράτος κατά τα ειωθότα του κόμματός τους· ο εκσυγχρονισμός έχει γίνει το όχημα για την αναπαραγωγή του βαθέος ΠΑΣΟΚ (μεταξύ άλλων, βεβαίως).
Έργο δεύτερο: Έχει έρθει η ώρα του Καταλληλότερου, που έχει υποσχεθεί την επανίδρυση του κράτους. Το τρέιλερ είναι σύντομο γιατί δεν αξίζει σχολιασμό. Παρατηρούμε μόνο μία παρόμοια ασάφεια ανάμεσα στην «επανίδρυση» του Καραμανλή και τις τοποθετήσεις του Φώτη Κουβέλη.
Έργο τρίτο: Ο Αντώνης Σαμαράς, πρωτοστάτης μαζί με τον Αλέξη Τσίπρα στον ανένδοτο κατά του Μνημονίου, βάζει την υπογραφή του στην επιστολή συμμόρφωσης προς τους δανειστές: «Αν η Νέα Δημοκρατία κερδίσει τις επόμενες εκλογές στην Ελλάδα, θα παραμείνει προσηλωμένη στους στόχους και τις βασικές πολιτικές του Προγράμματος, όπως περιγράφονται στο Μνημόνιο και τη Χρηματοπιστωτική Συμφωνία.» Το παραμύθι έχει τελειώσει...


...για τη Νέα Δημοκρατία. Όχι όμως για όλους. Δια του υπεύθυνου Οικονομικών η Δημοκρατική Αριστερά αντέδρασε στη συνεδρίαση του Eurogroup ζητώντας περισσότερα δανεικά για την «ανάπτυξη». Στην ίδια δήλωση διαμαρτύρεται για το προβλεπόμενο υψηλό επίπεδο του χρέους το 2020· βγάλε άκρη τώρα αν θέλει ή δε θέλει περισσότερα δανεικά. Ο γραμματέας του κόμματος εξηγεί στην «Αυγή» ότι η ΔΗΜΑΡ δε θα χρειαστεί να υπογράψει ποτέ αντίστοιχη επιστολή γιατί «πλέει σε ένα πολιτικό ρεύμα που το έχουν σφραγίσει ο Ηλίας Ηλιού και ο Λεωνίδας Κύρκος και που μέχρι τις μέρες μας συνεχώς και αδιαλείπτως παλεύει για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας».


Για να μη μακρυγορούμε, επειδή και η κουτσή Μαρία μπορεί να δει ότι αυτά είναι τζάμπα λόγια και ανοησίες που θα ακυρωθούν από την πρώτη στιγμή που θα αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες, ας δούμε εν τάχει τα παραπάνω έργα σε αντίστροφη σειρά, όπως θα επαναληφθούν με νέο πρωταγωνιστή τον Κουβέλη: Πρώτα, η επιστολή. Έπειτα, θα έρθει ο λογαριασμός για την ασάφεια: με εξουσία και ευθύνες στα χέρια τους, τότε για πρώτη φορά θα αναρωτηθούν οι φωστήρες της ΔΗΜΑΡ πιο είναι το περιεχόμενο της «διαφορετικής πολιτικής» που κήρυσσαν - μέχρι να το βρουν το αποτέλεσμα θα είναι μία διαχείριση σύμφωνη με την πεπατημένη, με την επιπρόσθετη αδεξιότητα του πρωτάρη. Τέλος, θα αναλάβουν τα «παλικάρια»: οι κομματάνθρωποι, όλες αυτές οι μετριότητες που περιτριγυρίζουν τον πρόεδρο, δεν έχουν να
πουν τίποτα, κατηγορούν εμάς τους υπόλοιπους για υπερβολική κριτική, και πάνω απ' όλα, έδιωξαν ή σφύριζαν αδιάφορα όταν οι άλλοι έδιωχναν από το κόμμα και την κεντρική του επιτροπή όλους σχεδόν τους σοβαρούς ανθρώπους που πλαισίωναν το εγχείρημα στο ξεκίνημά του: Ματσαγγάνη, Παπαδάκη, Προκοπάκη, Κιντή και άλλους λιγότερο γνωστούς. Τα παλικάρια, είτε για να δώσουν νόημα στη ζωή τους είτε για περισσότερο επιλήψιμους λόγους (η Ανανεωτική Αριστερά πάντα είχε υψηλό συντελεστή ώσμωσης με δήθεν πολιτικά ευαίσθητους απατεώνες), θα αναλάβουν θέσεις ευθύνης και θα εφαρμόσουν στο Δημόσιο τα ίδια κριτήρια αξιοκρατίας που εφάρμοσαν στο κόμμα τους: η μετενσάρκωση του ΠΑΣΟΚ θα έχει γίνει γεγονός, αν και μπορεί να μοιάζει με φάρσα.


Είναι βεβαίως σαφές ότι ο Κουβέλης προσπαθεί να αποφύγει οποιαδήποτε κυβερνητική ευθύνη, όσο και αν σφετερίζεται τον τίτλο της Ευθύνης. Και πολλοί από τους ψηφοφόρους ούτως ή άλλως τον θέλουν ως αντιπολιτευτική άμυνα, όπως άλλωστε σκέφτεται και η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του ΚΚΕ για τη δική της επιλογή. Τι είδους άμυνα είναι όμως στην πράξη; Άμυνα για να μην απολυθεί κανείς από το Δημόσιο, να μην αλλάξει τίποτα στο ασφαλιστικό σύστημα, να μείνουν τα πανεπιστήμια όπως είναι; Ποιος φταίει μετά για τις οριζόντιες περικοπές - δε φταίνε όσοι παίζουν τέτοια άμυνα; Ποιος φταίει για τις ανισότητες που διαιωνίζονται, ποιος φταίει για το αναποτελεσματικό κράτος που κρατάει καθηλωμένη την οικονομία; Ποιος φταίει που δε θα διοριστούν όσοι γιατροί χρειάζονται για να καλύψουν τις ανάγκες των δημόσιων νοσοκομείων, που οι χαμηλοσυνταξιούχοι καλούνται να συμμετάσχουν και αυτοί στο κλείσιμο του ελλείμματος, που επιχειρήσεις κλείνουν και κόσμος απολύεται επειδή τους χρωστάει το κράτος; Πραγματικά δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή; Ρωτάω από την οπτική γωνία αριστερών ανησυχιών, ξέρετε, ισότητα, ψωμί, δημόσια αγαθά και τέτοια.


Σας παρουσιάζω τη Δράση: Το κόμμα του «ανάλγητου» Στέφανου Μάνου θέλει να απολύσει 400.000 δημόσιους υπαλλήλους σε τέσσερα χρόνια, να απλοποιήσει και να μειώσει τους φόρους στις επιχειρήσεις, να καταργήσει τις εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία. Στο τέλος θα έχουν όλοι μία σύνταξη 700 ευρώ εγγυημένη, και ό,τι βάλουν στην άκρη ή επενδύσουν στη διάρκεια της ζωής τους. Είναι αυτό αριστερό όραμα; Είναι το όραμά μου;


Όχι. Αλλά ξέρω ότι αν κυβερνούσε η Δράση θα δημιουργούνταν γρήγορα πλεονάσματα, και θα μπορούσα να ελπίζω σε μικρότερη πτώση του γενικού βιοτικού επιπέδου. Οι 400.000 απολυμένοι του Δημοσίου θα έπεφταν σε ένα δίχτυ ασφαλείας (70% του μισθού τους, λέει, για τρία χρόνια) και θα ελευθέρωναν πόρους για την αντικατάστασή τους από εξειδικευμένο προσωπικό, γιατρούς, επιστήμονες, διοικητικά στελέχη υψηλού επιπέδου, που θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν το δημόσιο και μεσοπρόθεσμα να προσφέρουν περισσότερα κοινωνικά αγαθά απ' ό,τι κάνει σήμερα το ψευδώνυμο «κοινωνικό κράτος». Ούτε είμαι πεπεισμένος ότι οι απολύσεις είναι η καλύτερη λύση, ούτε είμαι πεπεισμένος ότι τα κοινωνικά αγαθά είναι προτεραιότητα για τους περισσότερους στη Δράση. Ξέρω όμως ότι είναι οι μόνοι που δε χαϊδεύουν τα αυτιά του κόσμου, και άρα κατά τεκμήριο οι μόνοι που θα έκαναν ριζικές αλλαγές στη δομή του κράτους. Και οι αλλαγές αυτές θα μας έδιναν σύντομα την πολυτέλεια να τσακωνόμαστε, σε ρεαλιστική βάση, για την κατανομή των πόρων, το μέγεθος του δημοσίου και τις κοινωνικές παροχές.


Ψέματα έγραψα, δεν είναι μόνοι. Μαζί με αυτούς, άλλα πολλά άτομα και πολιτικές κινήσεις προσπαθούν να συνεννοηθούν για να φτιάξουν ένα πολυσυλλεκτικό εκλογικό σχήμα που θα αμφισβητήσει τις δομές της Μεταπολίτευσης, στις οποίες δυστυχώς συμπεριλαμβάνεται και τις οποίες στηρίζει η Δημοκρατική Αριστερά. Εύχομαι κάθε επιτυχία σε αυτήν την προσπάθεια, η οποία μπορεί να απαντάει καλύτερα στις αριστερές μου ανησυχίες απ' ό,τι μόνη της η Δράση. Αν όμως, παρ' ελπίδα, αυτές οι προσπάθειες δεν ευοδωθούν, με όλο το σεβασμό στην προσπάθεια των λιγοστών μεταρρυθιστών φίλων που έχουν απομείνει στη Δημοκρατική Αριστερά, θα συμφωνήσω κι εγώ ότι καλύτερη λύση υπάρχει.